Diğer

T24 Haftalık Yazarı

21 Nisan 2024

Orhan Pamuk'un Yeni Hayat romanındaki ilk cümleyi hatırlıyor musunuz? Bir anda romanın da önüne geçip hemen herkesin dilinde bir deyime dönüşmüştü: "Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti." Romanın ikinci bölümünün ilk cümlesi ise başlangıç cümlesiyle bütünleşik gibidir: "Ertesi gün âşık oldum." Orhan Pamuk, "Kelimelerle onların bana anlattıkları şeylerin birbirlerinden ayrı olması gerektiğini işte böyle anladım" dedirtir romanın kahramanına. Bir yerinde de sevgilisini hayal eder kahramanımız: "Orada, onun masasının başında, o sabırla hep aynı şeyi yaparken sessizliğin onunla konuşmaya başladığını hissederdim."

Pamuk'un sessizlik metaforu üzerinden işaret ettiği nedir diye düşünmeye başlasak herkes farklı bir yanıt verebilir ama o sessizlik, fısıldayan sözcüklerdir, dersek pek itiraz da olmaz sanırım. O sessizlikte olağanüstü sesler duyabilir insan. Çünkü her kitap bir senfonik konserdir aynı zamanda. Dinlediğiniz andaki ruh halinize göre daha belirgin işittiğiniz enstrümana benzer, her okuyuşta yakaladığınız bir ayrıntı cümlesi. Başka bir deyişle, iyi romanlar ışığın değişimine göre farklı şekiller gösteren kaleydeskoplar gibidirler; her okuyuşunuzda satır aralarında gizlenmiş, unutulmuş ve sizin keşfetmenizi bekleyen fısıltılar vardır. İşte o fısıltılar sözcüklerin içindedir, siz işitene kadar. Sonra o fısıltılar, eğer dikkate alırsanız hayatın anlamını kuşatırlar. Sabahattin Ali de Bir Delikanlının Hikâyesi'nde odasındaki kitapların her zaman için yeni bir koku taşıdığından söz eder ve "En çok okuduğum bir kitabın, en çok okuduğum bir satırı bile bana bazen başka şeyler söyleyebilir...'' der.

Tezer Özlü de, unutulmaz yapıtı Yaşamın Ucuna Yolculuk'ta kelimelerle hayatı eşdeğerde görür: "Şimdi sen bir anısın. Sen de ölüsün. Her zaman benimle olan, birlikte taşıdığım, yaşadığım sözcüklerime dönmem gerek. Sözcüklerim olmadan o gökyüzüne nasıl dayanabilirdim. O caddeye, o geceye (…) Bu yaşam, beni ancak içimde esen rüzgârları, içimde seven sevgileri, içimde........

© T24