Diğer

16 Mayıs 2024

Libya'nın Güney, Sudan'ın Batı komşusu, Fransa'nın sadık müttefiki, 18 milyon nüfuslu Çad'da geçen hafta seçimler düzenlendi. 1990 yılında darbeyle iktidara gelip ülkesini 30 yıl boyunca demir yumrukla yöneten İdris Deby İtno'nun oğlu Mahamat İdris Deby İtno, oyların yüzde 61'ini toplayarak babasının koltuğuna oturdu. Baba İdris Deby'nin 2021 Nisan ayında, Libya'dan Çad'a sızan silahlı isyancı grubun (FACT) durdurulması sırasında cephede şehit olması üzerine, oğul İdris Deby liderliğindeki Askeri Geçiş Konseyi'nin, 18 ay süreyle yönetime el koyduğunu hatırlayacaksınız. Genç liderin sürpriz teşkil etmeyen seçim zaferi, Çad'daki kurulu düzenin, başka deyişle güçlü orduya dayalı merkeziyetçi otoriter İdris Deby rejiminin devamı manasına gelmektedir.

Çad'ı diğer Sahel ülkelerinden ayıran özelliği, Sahel bölgesinde son 15 yıldır giderek yayılan cihatçı gruplara karşı verdiği başarılı askeri mücadeledir. Çad yönetimi geçtiğimiz dönemlerde diğer Sahel ülkelerine de, davet üzerine, asker yollayarak terörle mücadelede öne çıkmış ve takdir görmüştür. Batı dünyası, bölgede barış ve istikrarın korunması bakımından Çad'da güçlü bir yönetimin mevcudiyeti elzem görmektedir. Nitekim, 2020 yılından itibaren Mali, Burkina Faso ve Gine (Konakri) de vuku bulan askeri darbeler karşısında, batılı başkentlerin, Afrika Birliğinin ve bölgesel örgütlerin gösterdikleri sert tepkiler ve uygulanan yaptırımlar Çad için söz konusu olmamıştır. Başka ifadeyle, Çad'da, geçiş dönemi süresince demokrasinin askıya alınması mazur görülmüş, Encemine'ye istisnai hoşgörü gösterilmiştir.

Çeşitli açılardan eleştirdiğimiz askeri yönetimin bir miktar gecikmeyle de olsa, seçimler için verdiği taahhüdü yerine getirdiğini vurgulamak uygun düşer. Diğer darbeci Sahel ülkeleri söz verdikleri demokrasiye dönüş takvimini her yıl ertelerken, Çad 3 yıl içinde, muhalif cepheyle diyalog ve ardından yeni anayasayı kabul ile, "seçim odaklı demokrasiye" geri dönmüştür. Geçiş dönemi başında, müstakbel seçimlerde aday olmayacağını duyurarak güven telkin eden oğul Mahamat İdris Deby'nin bilahare adaylığını koyup seçimleri kazanmasının da, Afrika'da örneklerine çok rastlanan, sıradan türde bir ihlal veya siyasi manevra olduğunu kaydedelim.

Geçiş dönemi süresinde, ülke yönetimiyle sorunlu tüm muhalif grupların ortak bir zemin bulmak üzere bir araya getirilmesini amaçlayan "ulusal diyalog süreci" girişiminin nispeten başarılı olduğunu, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) başkenti Doha'da bir araya gelen 52 farklı muhalif grubun iştirak ettiği müzakereler neticesinde çok sayıda isyancı liderin ülkeye döndüklerini biliyoruz. Nitekim muhalif liderlerden Succés Masra ülkesine döndükten sonra başbakan olarak atanmış, seçimlerde........

© T24