Diğer

T24 Haftalık Yazarı

10 Aralık 2023

Bizler, yer kabuğunda sürekli radyasyon püskürten radyoaktif elementlerin yaydıkları yüksek enerjili ışınlarla sürekli ışınlanıyoruz.

Soluduğumuz havada radon, içtiğimiz suda radyum ve yediğimiz yiyeceklerde çeşitli radyoaktif elementler bulunuyor.

Ancak paniğe kapılmak için bir neden yok.

İnsan türü ve diğer tüm canlı yapılar ve her şey, çağlar boyunca bu doğal radyasyon ortamında oluştu, gelişti ve bizleri şekillendirdi.

Peki bu radyasyon ortamının kaynağı ve mekanizması nedir?

Bunun yanıtını maddenin temel yapıtaşı olan atomun içinde, atom çekirdeğinde arıyoruz.

Bir atom, genelde kararlı bir yapıdır. Atom çekirdeğinde bulunan artı yüklü protonlar ile aynı sayıda eksi yüklü elektronlar bir atomu elektriksel olarak yüksüz ve kararlı yapar. Atom çekirdeği içinde ise dengeyi protonlar ve nötronlar sağlamaktadır.

Ancak bazı elementlerin atomları ve özellikle büyük kütleli olanlar, atom çekirdeğini oluşturan çok sayıdaki nötron ve protonları bir arada tutmakta zorlanır ve bu çekirdekler doğası gereği daha dengeli bir yapıya dönüşmeye çalışırlar.

Bu tür bir kararsız çekirdek, zamanla kendiliğinden bozularak elektromanyetik dalga veya parçacık şeklinde fazla enerjisini atar. Kararsız atom çekirdeğinden kendiliğinden saçılan enerji ve parçacıklar "radyasyon" olarak adlandırılır.

Bugün onların alfa, beta ve gama ışınları olduğunu biliyoruz.

Kararsız atom çekirdeği, fazla enerjisini elektromanyetik dalga formunda attığında ona "gama ışını"; bir elektron saldığında "beta ışını" ve helyum çekirdeği formunda bir parçacık atıyorsa ona "alfa ışını" denilmektedir.

Radyoaktif atom, parçacık atarak farklı bir atom çekirdeğine dönüşür ve süreç daha küçük ve daha kararlı başka bir çekirdekle sonlanır.

Radyasyon üreten bu özelliğe "radyoaktivite" ve bu tür kararsız atom çekirdeklerine sahip olanlara da "radyoaktif atom" veya "radyoaktif madde" deniyor.

Bu sürecin sorumlusu ise atom çekirdeği içinde hakim olan "nükleer etkileşimli zayıf kuvvet"; bu kuvvet evrenin tasarımında etkili dört temel kuvvetten biri.

Biliyorsunuz, atomik yapının keşfiyle........

© T24