Diğer

10 Mayıs 2024

2015 yılında Nazmi Salur, Serkan Borançılı ve Tuncay Tütek'in kurucu ortaklığında ve yepyeni bir pazar segmenti olan "hızlı teslimat" alanında hayata geçirilen Getir, bir süredir ortamlarda en çok tartışılan konular arasına girdi. Çünkü art arda girdiği ülkelerden çıkıyor ve görülen o ki en büyük yatırımcısı Mubadala ile çekişme yaşıyor. Bu yazımızda konuyu baştan sonra gözden geçirelim.

Getir'in iş modeli, hedef bölgelerin merkezi noktalarına kurulacak olan "karanlık mağaza" (yani bir cins bakkal ama vitrini yok) adı verilen depolarla, taleplere 15 dakika içinde cevap vermeye, yani "hızlı teslimat"a dayanıyordu. Bu model, alıştığımız modelden farklı. Normalde siparişleri malın satıldığı mağazadan alırız. Ama burada çok satılan belli başlı malları, başka mağazalardan toplayıp depolayan ve hızlı teslimat için çok sayıdaki kuryeyi hazır bekleten karanlık mağazalar bulunuyor.

"Hızlı teslimat" fikri son 10 yılda gelişti. Hayatın hızlı akışı içinde, insanların bir gün, iki gün beklemesi yerine anında siparişine ulaşması fikri ile oluştu. Buna Amazon, eBay gibi firmalar model geliştirmeye başladılar. İnternetin ve e-ticaretin yükselmesi ile birlikte bu alanda pek çok firma kuruldu; Fransa'da Cajoo, İngiltere'de Zapp, İspanya merkezli Glovo, Amerikan UberEats, GoPuff ve PostMates, Avustralya'da Milkrun, Send ve Voly, Almanya'da Jokr, Flink ve Gorillas en önemli örnekleri arasında.

2015'te kurulan Getir'in ilk yatırımı 2017 ve 2018 yıllarında 4 milyon dolar olduğu ve sonra 2020'de 38 milyon dolar olarak Michael Moritz'den aldığını görüyoruz. Arkasından 1 yıl sonra Ocak 2021'de 128 milyon dolarlık Base Partners, Crankstart Foundation liderliğinde 8 yatırımcı geliyor. 2 ay sonra Sequoia Capital ve Tiger Global Management 300 milyon dolarlık bir yatırım yapıyor. Haziran'a gelindiğinde 6 yatırımcıdan 555 milyon dolarlık başka bir yatırım görüyoruz. Mart 2022'de ise Mubadala ve Tiger Global Management 768 milyon dolarlık bir yatırım yapıyor.

Bu son yatırım ile şirketin değerlemesi 11,8 milyar dolara ulaşarak, ülkenin Trendyol'dan sonraki 2.decacorn'u (10 milyar doların üstünde değeri olan şirket) haline geliyor. Ancak pazarın değişen dinamikleri ile değer 2,5 milyar dolara düşüyor. Mubadala 2023'ün ikinci çeyreğinde 435,5 milyon Euro daha yatırım yapıyor.

Görüldüğü gibi bu süreçte Getir'in 2,3 milyar dolar civarında yatırım aldığı anlaşılıyor. Buna karşılık ise -son aldığı yatırıma oranla- değeri 2,5 milyar dolar.

İnternet start-up'larının özelliği gereği, yepyeni sektörlerde kurulan şirketlerin desteklenmesinde, yatırımcıların özellikle 2010'dan sonra stratejileri "önce büyürse, sonra nasılsa kâr eder" şeklinde büyüme potansiyeli olan şirketlere yatırım yapmak şeklinde oldu. Yani bir cins sürümden kazanmaya geçiş mantığı öngörüldü. Bu modelde yepyeni iş alanları için "önceden kârlılık var mı araştırması" gözönüne alınmadı.

Getir'in büyümesine bakılırsa, hızlı hayat yaşayan ve maliyete dikkat etmeyen çevrelerde geçerli bir model. Ama Covid salgını da olayın "belli kitle”ye boyutunu değiştirdi. Birden teslimat ve özellikle hızlı teslimat herkes için önem kazandı. Dikkat ederseniz, Getir'in aldığı yatırımlar da bu döneme aittir. Çünkü bu dönemde siparişleri hızla büyüdü.

Ancak salgın geçtikten sonra genel olarak sipariş hızı yavaşlamaya başladı. Zaten diğer gıda perakendecilerinin de benzer servisler başlattığını görmeye başladık. Yani rekabet de arttı.

Aynı sürede yatırımcı alanında da bir değişim oldu. Faiz oranları yükseldiğinde, yatırımcılar "önce büyüme" yerine "önce mali disiplin" aramaya başladılar.

Yanısıra, Fransa, Amsterdam gibi şehirler "karanlık ddükkân" olarak adlandırdıkları hızlı teslimat depolarını şehir merkezlerinde istememeye başladılar. İşte bu gelişmelerle birlikte Getir'in nereye gideceği merak edilen bir örnek olarak konuşulmaya başlandı.

2020'de........

© T24