Diğer

27 Şubat 2024

Geçen hafta düzenlenen Akademik Bilişim'in panellerinden birisi Platformlar ve Regülasyon başlığını taşıyordu. Burada yaptığımız sunumu aktarmak istiyoruz.

Dün gitgide kötüleyen Google arama ve internetten bahsederken, bunların hormonlu hale geldiğini anlatmıştık. Ama bu olayın diğer bir yönü ise, bunları gitgide daha büyük devler haline gelmeleri ve hayatın her alanına müdahale eder hale gelmeleri.

Örnek mi? Şu anda Mobile World Congress (MWC) nedeniyle Barcelona'dayım. Pazar günü burada trafiği etkileyen büyük bir Filistin yürüyüşü oldu. Ama Google Mandiant'ın Siber'de İsrail-Hamas savaşı analizine bakarsanız, İran ve Hizbullah destekli siber korsanların, İsrail halkının Gazze saldırısına desteğini azaltmaya yönelik propoganda yaptığı gibi taraflı bir ifade kullanıyor.

Bu korsanlar var mıdır, yok mudur, ya da nasıl hareket etmektedirler ayrı konu. Varsa destek vermeyen İsrail halkı ya da pazar günü o kadar uzak oldukları halde Filistin için yürüyüş yapan Barcelona halkı ya da dünyanın diğer bölgelerindeki insanların tepkileri, İranlı hackerların propogandası sonucu değil, ayrıca hiç de şaşırtıcı değil. Acaba İsrail'de ya da dünyanın herhangi bir yerinde, Gazze'ye yapılan saldırılara desteği vermemek için İranlı hackerların propogandası mı lazım? Dolayısıyla bence Google elindeki gücü çoktandır kötüye kullanıyor bile.

20. yüzyıla girerken, dünya büyük bir değişim geçirdi ve imparatorluklar / krallıklar sona erdi ya da sembolik hale dönüştü. 21. yüzyıla girerken ise, hayatımıza gittikçe güçlenen dijital imparatorluklar girdi... Hatta bunlar, gelmiş geçmiş en büyük imparatorluklardan daha büyük alanlara yayılmış durumdalar. Sınırlar ötesinde tüm işleri yapıyor ve bütün dünyadan para kazanıyor ama vergi vermiyor durumundalar.

İnternet devlerinden, Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft vs'den bahsediyorum. Yani her birisi dünyanın bütün ülkelerine yayılmış olan ve buralardan delicesine paralar kazanan devler.

Bunlar, geçtiğimiz 20 yılda tanıttıkları ücretsiz ve çok yeni hizmetler sayesinde ve zaman içinde halkı kendilerine bağladılar. Şimdi bunun meyvelerini yiyorlar. İlk yayına başladıklarında insanları ellerinden kaçırmaktan (uygulamaları kullanmaktan vazgeçmelerinden) korkuyorlardı. Mesela Çin'in Tianmen meydanı vs. gibi haberlerini bloklatması nedeniyle, ABD'de yapılan protestolar üzerine Google Çin'e hizmet vermekten çekilmişti. Bugün tersine her ülkenin vatandaşlarını ve o vatandaşlar üzerinden ülkeleri tehdit eder haldeler. Aşağıda bunun birkaç örneğini anlatacağız.

Tarihte her yeni teknoloji, kendi devlerini yaratır. İnternet olayında da böyle oldu. Taraflar (mesela gazeteciler, taksiciler ya da siyasetçiler) farkına varana kadar da bütün kuralları değiştirdiler. Bunu söylerken, teknoloji ya da internet devlerine düşmanlıktan ya da gelişmenin olmamasından bahsetmiyoruz. Aksine teknolojiye -altruizm felsefesi ile yani "teknoloji için insanlar değil insanlar için teknoloji" diyerek- inanıyoruz.

Teknolojinin insanlığın hayatına fayda getirdiği ve getireceği gayet açıktır. Ama mevcut durumda, insanlığa bir fayda getirilirken, bu devler kepçe ile on faydayı kendilerine aktarıyorlar. Önlerine geçen her şeyi silip süpürüyorlar. Giderek de "sıranın insanlığa mı (gülmeyin ama köleliğe mi) geldiği" sorusu önümüzde. Öyle ya güle oynaya her verimizi verdik. İnsanoğlunun nasıl kolay manipüle edildiğini de zaten -özellikle kendi ülkemizde- görüyoruz.

Bu noktaya nasıl geldik dersek; öncelikle tüm dünyadaki yasa yapıcı ve uygulayıcılar teknolojiden ve nasıl işlediğinden habersizlerdi. Sonra da diğer herkes... Hâlâ da çok anladıkları söylenemez. İkisi karşıt ülke ve bir tane de bizim ülkeden örnekle anlatalım:

İşte son 20 yılda böyle bir ortamda ve teknolojinin getirdiği muhteşem yenilikler ve kolaylıklar arasında halk ve siyasetçiler "cambaza bak" şeklinde eğlenen bir ruh haline girdi. Gerçi teknoloji firmalarının kendileri de başta nereye........

© T24