Diğer

19 Nisan 2024

Mahalli seçimlerle ilgili analizimiz sırasında dikkatimizi çeken önemli bir bulgu da, depremi yaşayan 11 ildeki ve özellikle 4 tanesindeki nüfus azalması oldu. Nüfus ve Vatandaşlık İdaresi Genel Müdürlüğüne bu konudaki yorumlarını ya da bilgileri sorduk ama haberi yazma saatimize kadar bir geri dönüş olmadı. Bu nedenle elimizdeki bilgilerle bu konuyu irdeleyelim.

Nüfus sayımı, gelişen teknolojik imkanlar çerçevesinde 2007 yılından bu yana adrese dayalı olarak yapılıyor. Biz de analizlerimizde, -verilerin yeknesaklığı açısından- hep 2007'yi baz alıyoruz. Nüfus sayımı TÜİK tarafından gerçekleştiriliyor. En son 6 Şubat 2024'de yayımlanan veriler 2023 yılı dahil nüfus sayımlarını veriyor. Aşağıdaki tabloda TÜİK'in verilerinin yıl bazında özetini ve artış oranlarını görüyorsunuz:

Görüldüğü gibi, Covid'in hızlı yaşandığı 2020 yılına gelene kadar Türkiye nüfusu hep yüzde 1 üzerinde bir sonuç gösteriyor. Covid yılında ise önemli bir sapma var. 2020 öncesi 13 yılın ortalamasını alırsak 1,37 ediyor. Covid yılındaki 0,55 ile kıyaslarsak, o yılın nüfusun, normale göre azalması yaklaşık yüzde 0,80'lerde yani sayı olarak bakarsak da 2019 sayısından hareketle 700 bin civarında gibi görülebilir.

Ama asıl dikkatimizi çeken 2022-2023 arasındaki fark. 2024'ün Şubat ayında yayınlanan 2023 sayımının 2022'ye nazaran artmamış olması bize 6 Şubat 2023 depremini düşündürttü. Gördüğünüz gibi çok önemli bir azalma görülüyor.

2007'den itibaren 13 yılda nüfus yüzde 1,37 ortalama ile artarken, 2023'te artmamış. Normal gidişata göre bakarsak, artmamasının karşılığı 850 bin - 1,2 milyon gibi bir şey.

Nüfus ve Vatandaşlık işlerine Genel Müdürlüğüne gönderdiğimiz sorulara yorum ya da cevap alamadık. Acaba neden cevap vermiyorlar?

Oysa Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, biz vatandaşlara yönettiği sayıların mantığını anlatmak zorundadır. Nüfusumuz 2023'te neden artmadı? Bu kadar kişiyi kaybettik mi ya da bu kadar göç mü verdik? Bu sayılar bize ne anlatıyor?

2023 nüfus sayımında neden artış olmadığını anlamak için, o dönemdeki en önemli olaya, yani 6 Şubat depremini yaşayan 11 ile yakından baktık. Depremin etkisinin görüldüğü Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 6 Şubat 2023'de yaşanan depremin arkasından, 2022'ye nazaran nüfusun toplamda 220,5 bin azaldığı anlaşılıyor.

Not edelim: Bölgedeki 2023 nüfus sayısı, 13,6 milyon kişi olan 2019 düzeyine kadar inmiş.

Buna karşılık ne kadar doğum olmuş diye düşündük. UNPFA (Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu) 27 Şubat 2023'te buna dair bilgi vermiş ve şöyle diyor:

"Mülteci toplulukları da dahil olmak üzere bölgede yaşayan en az 15,8 milyon insan depremlerden etkilenirken bunların arasında kadın ve anne sağlığı hizmetlerine erişmesi gereken doğurganlık çağında yaklaşık 4.1 milyon kadın ve tahmini 226 bin hamile kadın bulunuyor. UNFPA'in verilerine göre önümüzdeki ay yaklaşık 25 bin kadının doğum yapması........

© T24