Diğer

Konuk Yazar

14 Ekim 2024

2024 yılı mayıs ayında 9. Yargı Paketi olarak Türk Ceza Kanunu’nda Devlet Güvenliği ile İlgili Belgeleri Elinde Bulundurmak suçunun düzenlendiği 339’uncu maddesinde yapılacak ek değişiklikle “Devletin iç veya dış siyasal yararına yönelik olarak gerçekleştirilen bazı faaliyetlerin cezalandırılması” amacıyla kanun teklifi hazırlanmıştı. Kamuoyunda “etki ajanlığı” kanun teklifi olarak biliniyor…Teklif kanunlaşmadı ve şimdilik Meclis'te bekliyor…

Macaristan’da Ulusal Egemenliğin Korunması Kanunu kabul edildi. Macaristan ulusal egemenliğini korumak adı altında seçimlerde adaylara yapılacak “dış destekleri” ve dış kaynaklı finans yardımlarını siyasilere, siyasi partilere kapatıyor ve dış finansman yardımlarını, benzer fonları yasaklıyor. Bu yasak STK’lara ve tüm sivil kuruluşlar dahil toplumun her kesimine uygulanabilecek kanuni yasaklama olarak uygulanıyor.

Yasanın kabul edilmeden önce geçirdiği arka plan sürecine bakmakta yarar var. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) İzleme Komitesi Başkanı Piero Fassino, 11 Aralık 2023 tarihli mektubuyla, Macaristan'ın 2023 tarihli LXXXVIII sayılı Ulusal Egemenliğin Korunması Yasası hakkında Venedik Komisyonu'ndan görüş talep etmiştir. Venedik Komisyonu Macaristan’da birçok görüşme yapmış. Sonunda 15-16 Şubat 2024 tarihlerinde yapılan toplantıların sonuçları temel alınarak hazırlanan Rapor/Görüş Venedik Komisyonu 138. Genel Kurulu'nda (Venedik, 15-16 Mart 2024) kabul edilmiştir.

Venedik Komisyonu Raporu, Macaristan’da olup bitenleri anlatıyor…

21 Kasım 2023 tarihinde bir milletvekili “Ulusal Egemenliğin Korunmasına ilişkin Yasa Tasarısını” Macaristan Parlamentosuna sunmuştur. 12 Aralık 2023 tarihinde Parlamento, LXXXVIII sayılı Ulusal Egemenliğin Korunması Kanunu’nu 141 oya karşı 50 oyla kabul etmiştir. Macaristan Cumhurbaşkanının talimatıyla 22 Aralık 2023 tarihinde Yasa yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir.

Yasa; soruşturma yetkileriyle donatılmış yeni bir Devlet organı olan Egemenliği Koruma Ofisi'nin kurulmasını, yasal statüsünü, yapısını ve faaliyetlerini düzenlemiştir. Kabul edilen Yasa, Seçim Usulüne ilişkin yasalarda, Ceza Kanunu ve diğer bazı yasalarda değişiklikler yapmıştır. Seçim Usulüne ilişkin Kanunda yapılan değişikliğe göre; seçimlerde adayların ve aday gösteren kuruluşların dış destek kullanmaları yasaklanmakta ve ayrıca seçimlerde adaylara bu tür destekleri kullanmadıklarını beyan etme yükümlülüğü getirilmektedir.

Özellikle Ofis'in kuruluşu ve faaliyetleri bakımından Seçim Usulü Kanunu ve Ceza Kanunu'nda yapılan değişikliklerle seçim kampanyalarında adaylara yabancı finansmanın yasaklanması Yasa’nın temel unsurlarındandır.

12 Aralık 2023 tarihinde Parlamento, bu Yasaya paralel olarak, Macaristan Temel Kanunu'nda (Anayasa) değişiklik yapmıştır. Devletin her organının Macaristan'ın anayasal kimliğini ve Hristiyan kültürünü koruma yükümlülüğünü öngören Madde R(4)'e "anayasal kimliği korumak amacıyla” bir Kanunla kurulan “bağımsız bir organın faaliyet göstermesi” ifadesi eklenmiş ve Anayasaya getirilen bu ek değişiklik; Egemenliği Koruma Ofisi'nin anayasal düzeydeki kuruluş temeli olarak kabul edilmiştir.

Bu Yasa daha tasarı halindeyken 27 Kasım 2023 tarihinde Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri; Macaristan'da yabancı çıkarlara hizmet ettiğinden veya ulusal egemenliği tehdit ettiğinden şüphelenilen herhangi bir kuruluşu veya kişiyi soruşturmak üzere geniş yetkilerle donatılacak bir 'Egemenliği Savunma Ofisi' kurulması önerisinin insan hakları açısından önemli bir risk teşkil ettiğini ve bu öneriden vazgeçilmesi gerektiğini" açıklamıştır.

Macaristan'ın Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafından izlenmesinden sorumlu eş raportörler, Tasarının "demokratik kurumların işleyişi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü üzerinde potansiyel olarak çok geniş kapsamlı sonuçlar doğurabilecek hükümler içerdiğini" belirtmiştir. Macar makamlarına, tasarının Avrupa standartlarına uygunluğunun gözden geçirilmesi için Venedik Komisyonuna sunulması ve görüş hazırlanana kadar tasarının görüşülmesinin ertelenmesi çağrısında bulunulmuştur.

Düşünce ve ifade özgürlüğünün geliştirilmesi ve korunmasına ilişkin BM Özel Raportörü ve insan hakları savunucularının durumuna ilişkin BM Özel Raportörü yaptıkları ortak açıklamada, Yasa Tasarısının "Macaristan'da temel hakların geliştirilmesi ve korunması" üzerindeki olumsuz etkilerine ilişkin benzer endişeleri dile getirmişlerdir.

Tasarının "yabancı fon alan ve hükümeti eleştiren gazetecilik yapan medyaya yönelik devlet baskısına" kapı açacağı belirtilmiştir. 18 Ocak 2024 tarihinde Avrupa Parlamentosu, Macaristan'daki durum........

© T24