Diğer

Konuk Yazar

08 Nisan 2024

Savunmada söylenen sözler, yazılanlar, hal tavır ve davranışlar, ifade özgürlüğüdür.

Avukatın ifade özgürlüğü çok değerlidir, kıymetlidir. Eğer avukat savunmasında savcıyı yargılayan mahkemeyi nazikçe ve büyük bir zarafetle hırpalıyorsa; savcının ve mahkemenin kızma hakkı yoktur.

Yargılananlar, yargılar.

Bir mesleği icra eden avukatlar davalarda duruşmanın sağlıklı yürütülebilmesini sağlamak için azami özeni göstermelidir. Zaten nezaketlidirler. Sağduyulu oldukları şüphesizdir. Mesleğinin itibar ve vakarına uygun, unvanının gerektirdiği saygıya yakışır şekilde hareket ederler, etmelidirler. Yargı organı içinde görev yapan herkes, hakiminden savcısına kadar avukatlara karşı aynı özeni gösterilmelidir. Ödev ve sorumluluklarını yerine getiren bir bilinçle hareket eden yargının olmazsa olmazı avukatların ifade özgürlüğüne saygı gösterilmelidir.

Birleşmiş Milletler Avukatların Rolü Üzerine Temel İlkelerin 20. Maddesine göre; "Avukatlar, bir mahkeme, yargı yeri veya hukuki ya da idari bir otorite önünde mesleki faaliyetlerini yürütürken ya da konuya ilişkin iyi niyetle yaptıkları yazılı ya da sözlü talepleri için hukuki ve cezai bağışıklıktan yararlanmalıdırlar."

Anayasa Mahkemesi bir kararında AİHM’sinin Morice/Fransa (B. No: 29369/10, 23/4/2015) kararına yer vermiştir. Fransa ile Cibuti arasındaki iş birliği anlaşması kapsamında görevlendirilen bir yargıcın ölü bulunması üzerine açılan soruşturmalarda görevlendirilen soruşturmacı hâkimler hakkında medyada yer alan yazı ve haberler üzerine Le Monde'un yayın müdürüne, yazının yazarına başvurucu hâkime hakaret suçlamasıyla ceza davası açmıştır. Başvurucu bu suçtan mahkûm edilmiş ve para cezasına çarptırılmıştır. AİHM, bu başvuruda başvurucunun eleştirilerinin medyanın yoğun ilgisini çeken bir davayla ve adalet sisteminin işleyişine ilişkin kamusal çıkarları ilgilendiren bir konuya ilişkin tartışmalarla ilgili olduğu, kullanılan bazı sözler kaba kabul edilebilirse de bunların yeterli bir olgusal temele sahip değer yargıları olduğu ve bu sözlerin mahkemelerin işlevine yönelik temelsiz ve ağır biçimde yaralayıcı saldırılar olmadığı sonucuna ulaşmıştır.

Anayasa Mahkemesi Keleş Öztürk (Başvuru Numarası: 2014/15001- Tarih 27/12/2017 R.G. 9/2/2018-30327) başvurusunda tespitinde “Avukatların Mesleklerini İcrası Esnasındaki İfade Özgürlüğü” hakkındaki genel ilkeleri içeren görüşü önemlidir.

Anayasa Mahkemesi kararında AİHM’sinin “Nikula/Finlandiya” ve Morice/Fransa kararlarını referans vermiştir:

“29. AİHM; Nikula/Finlandiya (B. No: 31611/96, 21/6/2002) kararında, avukatların mesleklerini icrası esnasındaki ifade özgürlüklerine ilişkin önemli değerlendirmelerde bulunmuştur. Nikula/Finlandiya kararına konu olayda başvurucu avukatın, savcı tarafından izlenen yönteme dönük eleştirilerinin hakaret suçunu oluşturduğu gerekçesiyle nihai olarak savcının zararlarını tazminine ve yargılama giderlerini ödemesine hükmedilmiştir. AİHM'e göre başvurucu, savcıyı hukuksuz bir davranışta bulunmakla itham etmiş olmasına rağmen bu eleştiri, savcı tarafından bilinçli olarak tercih edilen ve başvurucuya göre savcının resmî görevlerinin ihlalini teşkil eden bir manipülasyon rolü olarak görülen soruşturma stratejisine yöneliktir. AİHM, başvurucu tarafından kullanılan ifadelerin bazılarının uygunsuz olduğu söylenebilirse de eleştirilerin savcının yargılama esnasındaki performansına yönelik olduğu, mesleki ya da diğer niteliklerine ilişkin olmadığı tespitini yapmıştır. AİHM' e göre savcı bu eleştirilere hoşgörü göstermelidir. AİHM ayrıca başvuru konusu olayda savcıya yönelik eleştirilerin savcı ya da hâkimlerin basın yoluyla eleştirildiği olaylardan farklı olarak mahkeme salonunda yapıldığını ve savcıyı kişisel olarak incitecek düzeye varmadığını da not etmiştir. AİHM, para cezası kaldırılmış olsa bile zararları ve yargılama giderlerini ödeme durumunda kalınmasının avukatların müvekkillerinin çıkarlarını hararetle savunma görevi üzerinde caydırıcı etki oluşturabileceği sonucuna........

© T24