Diğer

T24 Haftalık Yazarı

05 Ağustos 2024

Yıllar önce katıldığım bir konferansta ismini hatırlayamadığım bir New York Times yazarı, Çin’in giderek güçlenerek ABD’ye meydan okumasını kastederek “Dünya iki süper gücü kaldıramıyor. Bu çok açık” demişti. “Bu işin sonu hiç iyi olmayacak” diye de eklemişti.

Konferanstan on yıldan fazla zaman geçti ve Çin güçlenerek büyümeye devam etti.

Bugün ABD piyasayı ele geçiren Çinli markalarla nasıl başa çıkacağını bilemiyor.

Üç kuruşa dünyanın öteki ucundan ıvır zıvır eşya ısmarladığımız Çinli alışveriş sitelerini bir kenara bırakalım. Dünya üzerindeki güneş panellerinin yüzde 80’inin Çin tarafından üretildiğini biliyor muydunuz? Yahut elektrikli araba endüstrisinde yüzde 60’lık pazar payıyla lider olduklarını?

ABD böyle devasa bir üretim gücüyle baş edebilmek için tüm bu kalemlerde gümrük vergisini artırdıkça artırıyor, yine de fayda etmiyor.

Bari yapay zekâ işinde büyüyemesinler diye mikroçiplerin satışını engellemeye çalışıyor, ne fayda, Çin bir yolunu bulup kaçak göçek o çipleri ülkeye sokmayı yine de beceriyor.

Kuzeyde Rusya-Ukrayna, güneyde İsrail-İran… Savaşlar dünyanın her yerine yayıldıkça içimizden “Ne oluyor bu dünyaya böyle” diye geçiriyoruz ya... Aslında basit: Dünya iki süper gücü aynı anda kaldıramıyor.

Arkasında Çin olmayan bir Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmaya yeltenemeyeceğini biliyoruz.

Keza İsrail’in bölgeyi birbirine katmasının, haritaları yeniden çizdirmeye çalışmasının Batılı ağabeylerinin küresel çıkarlarıyla ilintisiz olduğunu söyleyebilir miyiz?

Doğu ve Batı…

Yaklaşık bin yıldır bu iki kelime coğrafi karşılıklarının çok dışında anlamlar içeriyor.

Bir kültürü, bir düşünce biçimini, bir felsefeyi tarif ettiği gibi Batılı olmayan herkesi ve her yeri içine alan bir konum, bir pozisyon artık Doğu.

Venezuela bugün Doğu’dur mesela.

Afrika öyledir.

Japonya buz gibi Batı’dır. Batı’yı temsil eder.

Doğu kendi içinden bir aktörü, Çin’i Batı’nın karşısına çıkardığından bu yana dünya eskisi gibi değil.

Hani sürekli bir şeylerin yolunda gitmediğine dair bir rahatsızlık, bir tür huzursuzluk hissediyoruz ya…

Aslında iki farklı anlatının arasına sıkışmanın huzursuzluğu bu.

İki taraf da gerçekliği kendi istediği doğrultuda eğip büküyor ve “doğru”nun kendi anlattığı........

© T24