Diğer

T24 Haftalık Yazarı

24 Mart 2024

Babam 8 Aralık 2023'te öldü. 18 Ocak 2024'te Sundance Film Festivali başladı. Ben hâlâ ölen babamın yasını tutarken ve onu hayatımda bir daha asla göremeyeceğimi düşünürken, festivalde gösterilen iki belgesel bize "durun her şey bitmedi" der gibiydi. "Eternal You" ve "Love Machina" yapay zekâ ve ölümden sonraki yaşam arasındaki bağlantıyı inceleyen iki belgesel film.

Bazı şirketler, dijital bir anma yerini ziyaret etmeye, ölen sevdiklerimizin simüle edilmiş bir temsiliyle zaman geçirmeye olanak tanıyan sanal gerçeklik deneyimleri sunuyor. Ayrıca, kendi dijital verilerinizden geliştirilen bir avatar ile sonsuza kadar dijital bir varlık olarak yaşama seçeneğine sahip olduğumuzu da biliyoruz. İşte bu iki belgesel de bu konuları ele alıyor.

Örneğin Eternal You filmi teknoloji şirketlerinin ölen kişilerin dijital temsillerini oluşturmak için yapay zekâ kullanımını araştırıyor. Sundance'teki bir gösterim sırasında belgeselin yönetmenleri, Batı toplumlarının yas tutma sürecinde karşılaştıkları güçlükler hakkında da bir tartışma başlatmak istediklerini ifade ettiler. Love Machina'da fütüristler Martine ve Bina Rothblatt, aşk hikâyelerini sonsuza dek sürdürebilmek için Bina'nın bilincini bir robota aktarmak amacıyla Bina48 adında insansı bir yapay zekâ geliştiriyor. Yapay zekâ geliştiricileri bir süredir aşkınlığı kolaylaştırabilecek ve hatta sevdikleriyle iletişimi simüle edebilecek teknolojiler üzerinde çalışıyorlar.

Başsağlığına gelenler babamı kaybettiğimizi, onun bu dünyadan göçtüğünü, onun artık bir melek olduğunu, ebedi uykuya daldığını söylediler. Ben herkese babamı kaybettiğimi söyledim farkında olmadan, öldüğünü değil. Etrafımı saran küçük gruptan başlayarak ölüm kelimesi bir şekilde reddediliyordu. Bu inkâra, kendimi babasız yeni bir hayata hazırlamam gerektiği fikri de eşlik ediyordu şüphesiz. Ancak bugün araştırmalar, yas sürecinin artık sadece bir geride bırakma süreci olmadığını, yas ve matem sürecinin literatürü uzun süre meşgul eden aşamalı modellerden daha karmaşık hale geldiğini gösteriyor.

Sevdiğiniz kişinin ölümü sizin bir parçanızın ölümü gibi olabilir. Onunla yaşadığınız hayatın ölümü. Onu bir daha göreceğiniz anların ölümü. Bu gerçekle yaşamak kolay değil ve aslolan bu gerçekle yaşamaya herkesin son derece biricik tepkiler veriyor oluşu. Kocasının ölümünün ardından kaleme aldığı "O Yılın Büyüsü" kitabında söylediği gibi yas dalgalar halinde gelen bir süreç. Kimi zaman o kadar azgın ki altında nefessiz kalıp boğularak öleceğinizi düşünüyorsunuz. Kimi zaman hafif hafif vuruyor sahile, bir yandan ağlarken bir yandan gülümsüyorsunuz.

Hissettiğiniz boşluğun yerine ne koyacağınızı bilemediğiniz çok gün oluyor. Yine babamın konusunu açsam karşımdakini üzer miyim, ya da acaba çok mu uzattığımı düşünürler düşünceleri arasında........

© T24