Diğer

T24 Haftalık Yazarı

10 Aralık 2023

Uzun zamandır yerli dizilerde ortaya çıkan kadın güçlenmesi fikri üzerine düşünüyorum. #Metoo hareketinin ardından Türkiye'de ses getiren #SusmaBitsin ve bu iki örneğin hikâye kurulumlarına, karakterlerine olan etkisini anlamaya çalışıyorum.

Kafamı çevirdiğim her yerde dizi var. Türkiye dizi ihracatında dünyada ikinci sırada. Gazeteler, sosyal medya dizi haberleri ile dolu. Dizi oyuncuları, yabancı ülkelerde büyük organizasyonlarla karşılanıyor. Pasta büyüyor gibi görünüyor ve aynı zamanda büyüyen bu pasta da ara ara da olsa kadına şiddetin konu edildiğini, kadın dayanışmasının vurgulandığını görüyorum. Ya da görmek istiyorum. Dizilerin toplumsal bir sorumluluğu var mı konusuna da girebiliriz, belki başka bir yazıda. Ben şimdilik olmasını arzu ettiğim için, faydasının olabileceğini düşündüğüm için, bu konuda yazacağım.

Yıllar önce anneannemle kaldığım bir akşamüstü kırtasiyeden eve geldiğimde, dış kapıya kadar gelen Yalan Rüzgârı seslerini hatırlıyorum. Hem anneannem hem de karşı komşumuz son ses Yalan Rüzgârı seyrediyor ve onların Viktor'a sinirlendikleri sahneleri bile işitebiliyordum. Karşı komşumuz da anneannem yaşlarında bir hanımdı, tek başına yaşıyordu. Ve bir özelliği daha vardı, o da Yalan Rüzgârı seviyordu, anneannem gibi. Ve işte ben, orada, iki kapı arasında tost olduğum asansörün önünde, bizim evden gelen biber dolması ve karşı daireden gelen patlıcan kızartması kokusu arasında, dizinin bitmesini bekliyordum, çünkü tüm çabalarıma rağmen kapı zilini duyuramıyordum. Dizi bittiğinde kapı açıldı, anneannemle seyretmediğim dizi hakkında sohbet ettim, Viktor'a ben de kızdım çünkü o anın bir parçası olmak istiyordum. O dönem melodram dizilerini büyüklerin dünyasının bir parçası olmak için izliyordum. Melodram türünün toplumsal cinsiyete yüklediği anlamlara, kahramanın yolculuğunun her daim kazanan erkeklerine, kurtarılan kadınlara lafım yoktu. Hepimizin kalbi zaman zaman aynı yerde çarpıyor ve hiçbirimiz Viktor'u sevmiyorduk, bu yeterliydi.

Aradan yıllar geçti, bu yazıyı yazmak için bilgisayarın başına geçtiğimde diziden bir parça izleyeyim dedim, öyle ya o adamın adı gerçekten Viktor mıydı? İzlediğim 57 saniyelik görüntüye eşlik eden müziği, Y ve R harflerinin birbirleriyle dansını ve ardından beliren Yalan Rüzgârı yazısını gördüm. Jeneriğin hemen ardından gelen 57 saniyede konuşan iki kişinin aralarındaki diyaloğa gülümsedim. İnanamıyorum diyordu biri, beni öldürmek istedi. Evet ama her şey geride kaldı diyordu diğeri, az evvel hepsi bitti. Yıllarca beni öldürmek isteyenin Jack olduğunu sandım oysa o beni kurtarmak istemişti, dedi kadın. 57 saniye. 57 saniyede birinin diğerini öldürmeye teşebbüs ettiğini ve kendisinden şüphe edilenin de aslında kurtarıcı olduğunu öğrendim. Belli ki olaylar hızlı gelişiyordu. Dün akşam sohbet ettiğim senarist arkadaşımın neden bu dönemi Brezilya dizileri dönemine benzettiğini daha iyi anladım.

Şimdiki dizilere bakıyorum. 2000'lerde Yeşilçam'ın bıraktığı yerden başlayarak, kolektif bir şuur yakalanan izleme pratiklerini, dizilerdeki çeşitliliği düşünüyorum. Her konuda olduğu gibi geri geri yürüyoruz galiba diye düşünüyorum. Dizilerin hızla yüksek sahneleri, uzun bakışmaları, ağır ve ağdalı bir melodramı daha da fazla benimsediğini görüyorum. Yıldız oyuncuya yaslanan dizi hikâyeleri, bu oyuncuları hayatları boyunca o rollerden çıkamamaya da itiyor. Hatta yıldız oyuncu odağında dönen sistemin dışına itilmek istemeyen nice oyuncu, istemeden daha genç ve güzel görünmek için bıçak altına yatıyor. Bu hep içimde kanayan bir yara. Sanırım özellikle kadın rollerindeki yaş eşitsizliğine daha çok eğilmemiz ve bu konuda daha çok yazmamız lazım.

Yine dizilere dönüyorum. Biri diğerini camdan atıyor, diğeri aldatıyor, ortaya yıllar sonra yeni çocuklar çıkıyor, o bağırıyor, beriki daha çok bağırıyor, entrikalar, kıskançlıklar ve topuklu ayakkabıların sesleri arasında 150 dakika doluyor. Doluyor mu bilmiyorum. Bu sebeple uzun ve manasız bakışmalar, kapıyı açmaya giderken asla acele etmemeler, bir........

© T24