20 sene önce bütün Amerika yine bir Şubat ayının ilk Pazar gecesi ulusal Amerikan futbol ligi NFL’nin finali Super Bowl’u izlemek için televizyon başındaydı. 90 milyon kişinin izlediği 38. Super Bowl’u Carolina Panthers’i 3 puanla yenen New England Patriots kazanmıştı. Fakat gecenin ardından milyonlarca kişinin aklında kalan maçtaki hücumlar veya touch downlar değildi; halftime şov denen devre arası gösterisiydi. NFL, 1967’den beri düzenlenen Super Bowl’un reytinglerini arttırmak adına 1993 yılında bir politika değişikliğine gitmiş ve devre aralarında artık sıkıcı bando takımlarının değil, ünlü pop ve rock yıldızlarının sahne almasına karar vermişti. 1993 yılında Michael Jackson’ın efsanevi halftime şovuyla başlayan bu geleneği 2004’teki 38. Super Bowl’da Michael Jackson’ın kız kardeşi Janet Jackson devam ettiriyordu. Devre arasının sponsoru ise MTV’ydi. Amerika’nın “Kral TV”si olan MTV, ana temayı “Choose or Lose” (Seç ya da Kaybet) olarak belirlemişti.

2004 senesi, 11 Eylül saldırılarının ardından Irak İşgali’ne yeşil ışık yakan George Bush’ın ikinci dönemi için yarıştığı önemli bir başkanlık seçimine ev sahipliği yapıyordu. Başa baş bir seçimdi. Demokratların adayı John Kerry, Irak’ın işgalini eleştiriyor, Bush’un kitlesel imha silahlarının varlığıyla ilgili halka yalan söylediğini söylüyor, 2004’te yaptığı ateşli konuşmayla dikkatleri üzerine çeken Obama gibi genç savaş karşıtı isimlerin desteğini alıyordu. Bush ise terörle mücadele için Irak’ın işgalinin gerekliliğini anlatıyor, milliyetçi ve muhafazakar bir kampanya yapıp rakiplerini “gayri millîlikle” suçluyordu. MTV de böylesine hararetli bir seçim döneminde gençlerin sandığa gitmesi için devre arasının temasını özellikle “Seç ya da Kaybet” olarak belirlemiş, Bush destekçisi Cumhuriyetçiler tarafından “seçimlere müdahale etmekle” itham edilmişti. Zira savaş karşıtı ve Demokrat Parti’ye eğilimli gençlerin sandığa gitmesi durumunda Bush aleyhine oy kullanacakları düşünülüyordu.

MTV’nin Teksas eyaletinin Houston şehrinde düzenlenen 38. Super Bowl için kurguladığı devre arası şovu da tamamen bu “seçim” üzerineydi. Şov Beyonce, Muhammed Ali, Tom Cruise ve Elijah Woods gibi ünlülerin didaktik “sandığa gidin” videosuyla ısınma turuna çıkıyor, ardından 24 yaşındaki genç şarkıcı Jessica Simpson’ın “Houston partilemeyi SEÇTİ” çığlığıyla resmen başlıyordu. Şovun esas yıldızı 38 yaşındaki Janet Jackson’dı. Jackson’a bütün şov boyunca genç şarkıcılar ve rapçiler eşlik ediyor, şarkı aralarında “iki yüzlülüğe, cehalete Hayır” sloganı atılıyor, gençlere dört bir yandan sosyal mesaj veriliyordu. Bu protest şovun finalinde de Jackson’a gençlerin hayran olduğu “popun prensi” lakaplı Justin Timberlake eşlik ediyordu. İkili erotik bir şarkı olan “Rock Your Body”i söylemiş, şarkının sözleriyle uyumlu bir dans performansı sergilemişti. Timberlake’nin ilk çıkış parçalarından olan şarkı “Bu şarkının sonuna doğru seni çıplak bıraksam iyi olur” sözüyle bitiyordu. Timberlake ve Jackson da milyonlarca kişinin ilgiyle izlediği bu halftime şovu çarpıcı bir şekilde bitirmek istemiş ve şarkının finaline sözlerle uyumlu bir son hazırlamıştı. Timberlake şarkının bitiminde Jackson’ın elbisesinin göğüs bölümünü yırtacak, Jackson da şarkıyı alttan çıkan kırmızı büstiyerle sonlandıracaktı. Fakat işler planlandığı gibi gitmedi. Timberlake elbiseyi çektiğinde büstiyer de yırtıldı ve Jackson’ın sağ memesi milyonlarca kişinin gözü önünde açıldı.

Yıllardır 15 dakika süren şov erken bitti, Jackson olayın bir kaza sonucu yaşandığını açıklayıp özür diledi, Super Bowl’u yayınlayan CBS kanalına 550 bin dolarlık ceza verildi. Fakat esas faturanın bedeli ise “iffetsiz kadın” olarak manşetlere taşınan Janet Jackson’a kesilmiş: kimse genç ve çapkın bir erkek olarak görülen Justin Timberlake’nin üzerine gitmemiş, herkes Jackson’ı eleştirmiş, Jackson’ın Grammy’de sahne alması engellenmiş, bir süreliğine arka plana itilmişti.

Yaşanan bu gardırop kazası, internet tarihinde en çok aranan olaya dönüştü, hatta Youtube kurucuları dahi sahne kazasının videolarına tek bir sitede ulaşmak isteyenlerin taleplerini fark edince böyle bir video sitesini kurmayı akıl etti. Nipplegate olarak anılan bu olaya George Bush’ın eşi First Lady Bush da dahil oldu, ekran başında çocuklarıyla birlikte olan aileler için talihsiz bir an olduğunu söyledi, Irak İşgali’nin gölgesindeki bir seçim arifesinde muhafazakar seçmenlere göz kırptı. Halftime şovda yaşanan bu kaza o kadar çok konuşuldu ki Irak İşgali dahi bir süre gündemden düşmüş, Bush kampanyası muhafazakar seçmenle bağını pekiştirmek için bir fırsat yakalamıştı.

NFL 2004’ten sonra böyle bir kazanın tekerrür etmemesi için sahneye 7 sene boyunca erkek rock gruplarını çıkardı. Ancak 2011’de Black Eyed Peas grubu ile tekrardan pop müzik sanatçılarına ve kadınlara yeşil ışık yakabildi. 2011’den beri Madonna, Beyonce, Bruno Mars, Katy Perry, Shakira, Jennifer Lopez, Rihanna, Lady Gaga gibi yıldızların sahne aldığı 15 dakikalık halftime şovlarda bir daha böyle sansasyonel bir kaza yaşanmadı. Fakat Super Bowl hala sadece Amerikan futbolunun konuşulduğu bir gece değil. Bir spor gecesinin çok daha ötesinde doğrudan siyaseti etkileyen ve siyasetten etkilenen, Amerika’nın bütün toplumsal fay hatlarının röntgeninin çekilmesine imkan veren bir sosyal fenomen. Aynı geçen Pazar günü (11 Şubat 2024) düzenlenen ve 123 milyon seyirciyle Amerikan tarihinin en çok izlenen şovu olan 58. Super Bowl finali gibi.

Geçen Pazar gecesi Nevada eyaletinin Las Vegas kentinde düzenlenen 58. Super Bowl da önceki NFL finalleri gibi görkemli bir tüketim etkinliğiydi. Zira Super Bowl finalleri, Amerikalılarının Şükran Günü’nden sonra en çok harcama yaptıkları gün. 112 milyon Amerikalı, Super Bowl’u bir ev partisinde izledi, 16 milyon da maçı izlemek için bir bar veya lokantaya gitti. Amerikalıların sadece Super Bowl gecesi için 17 milyar dolar harcama yaptığı düşünülüyor. En büyük harcama kalemi ise kızarmış tavuk kanatları. Sadece Super Bowl gecesi 1,5 milyar tavuk kanat tüketildi. Sadece tavukçular değil, bahisçiler de şanslı. 68 milyon Amerikalı Super Bowl için 23 milyar dolarlık bahis oynadı. Super Bowl sadece ABD’de değil, Meksika ve Kanada’da dahi ekonomiyi canlandırdı, eğlence ve gıda sektörünün gelirlerini arttırdı. NFL ise hem yayın haklarını hem de biletleri satarak milyarca dolar gelir elde ediyor. Yayın haklarını alan televizyon kanalları da Amerikalıların televizyona kitlendiği bu gecede firmalara reklam slotu satıyor. Tekel oluşmaması için de NFL dönüşümlü bir şekilde yayın haklarını farklı medya gruplarına vermeye özen gösteriyor.

Firmalar da milyonlarca kişiye ulaşabilecek bu reklamlar için aylarca çalışıyor, en iyi oyuncular ve yönetmenlerle en yaratıcı reklamları adeta bir “film gibi” çekiyor. Bu nedenle Super Bowl reklamları da en az maçlar ve halftime şovlar kadar ilgiyle izleniyor, teker teker değerlendiriliyor. Reklamların bile ilgiyle izlendiği bu tüketim şöleninde 30 saniyelik bir reklamın bedeli 7 milyon dolar. Bu yüksek bedeli........

© Serbestiyet