RAMAZÂN OKUMALARI-17

ORUÇ VE MINDFULNESS: MÂNEVÎYÂTIN PSİKOLOJİYLE BULUŞMASI

PSİKOLOJİ BİLİMİ EŞLİĞİNDE RAMAZÂN RİSÂLESİNİN BİRİNCİ NÜKTESİNDEKİ HİKMETLERİ ANLAMAK

"Cenâb-ı Hak zemin yüzünü bir sofra-i nîmet sûretinde halkettiği ve bütün enva'-ı nîmeti o sofrada مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ bir tarzda o sofraya dizdiği cihetle, kemâl-i rubûbiyetini ve rahmâniyet ve rahîmiyetini o vaziyetle ifâde ediyor. İnsânlar gaflet perdesi altında ve esbâb dâiresinde o vaziyetin ifâde ettiği hakikatı tam göremiyor, bazan unutuyor."

Bedîüzzamân Hazretlerinin “Ramazân Risâlesi” adlı şâheserindeki cümle, insânların günlük yaşamın koşuşturmacası ve dünyevî kaygılar içinde, hayâtın daha derîn anlamlarını ve Allâh’ın sunduğu nimetlerin gerçek değerini sık sık göz ardı ettiklerini veyâ unuttuklarını vurgular. Psikoloji bilimi açısından, bu durumun insân davranışları ve algıları üzerinde önemli etkileri olduğunu ve orucun bu algıyı nasıl dönüştürebileceğini detâylı bir şekilde incelemek mümkündür:

1-Dikkât ve Bilinçlilik

Psikoloji, dikkât ve bilinçliliğin (mindfulness) insânların ânı yaşama ve çevresel faktörlere karşı daha farkında olma (anda yaşama) yeteneklerini nasıl geliştirdiğine dâir geniş bir literatüre sâhiptir. Gaflet ve dünyevî endişeler, dikkâti dağıtarak bireylerin, ânın ve çevresindeki nimetlerin farkındalığını azaltır. Oruç, düzenli yeme içme alışkanlıklarından bilinçli bir şekilde uzaklaşarak, bireyin anlık deneyimlere daha fazla odaklanmasını sağlar, böylece dikkâtini iç dünyâsına ve mânevî değerlere yönlendirir.

Mindfulness veyâ bilinçlilik kavramı, bu süreçte merkezî bir rol oynar. Oruç tutmanın psikolojik etkileri üzerine yapılan araştırmalar, oruç ibâdetinin insânların dikkâtlerini ve bilinçliliklerini artırdığını gösteriyor. Psikoloji alanında, bilinçlilik pratiklerinin (anda yaşamayı öğrenme), insânların ânı yaşama kapasitesini ve çevresel faktörlere olan farkındalıklarını nasıl iyileştirdiğine dâir pek çok çalışma bulunmaktadır.

Jon Kabat-Zinn tarafından geliştirilen Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) (Farkındalık Temelli Stres Azaltma) programı gibi bilinçlilik uygulamaları, bireylerin stres, anksiyete ve depresyon gibi durumlarla başa çıkmalarına yardımcı olurken, oruç da benzer şekilde, ânın farkındalığını (anda yaşama) ve içsel huzûru artırma potansiyeline sâhiptir.

Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) programı, Dr. Jon Kabat-Zinn tarafından Massachusetts Üniversitesi Tıp Okulu'nda geliştirilen bir programdır. Bu program, mindfulness (bilinçlilik) tekniklerini ve meditasyonu kullanarak, kişilerin stres, anksiyete, depresyon ve çeşitli fiziksel sağlık sorunlarıyla başa çıkmalarına yardımcı olmayı amaçlar. MBSR, katılımcıların şu anki âna odaklanmalarını ve anı bilinçli bir şekilde deneyimlemelerini (anda yaşama) teşvîk eder, bu da genel refâhlarının artmasına yardımcı olur.

Oruç ve MBSR programı, bireyin içsel huzûrunu artırmak ve ânın farkındalığını geliştirmek........

© Risale Haber