• ADEM YILMAZ
• 1 Mart 2024

Türkiye’nin siyasal sahnesinde kurumsal muhalefetin uzunca bir süredir baş edemediği, hatta baş etmekten ziyade bir parçası olduğu hakikat oyunları dikkat çekici… Bu oyunun son safhası Anayasa bağlamında gerçekleşti.

Sonda söylenmesi gerekeni başta söylemenin bir kabahati yok bu konuda: Kurumsal muhalefetin oyun yaratmadaki başarısızlığı, siyasal bir hakikat üretip bunun söylemi üzerinden kitleleri ikna etmekteki kayıtsızlığı söz konusu hakikat oyunlarını daha da başarılı kıldı, kılıyor.

Bu temel başarısızlığın iki sebebi var.

Birincisi kurumsal muhalefetin, “ittifak kaçınılmaz”da düğümlenen tek çözüm kompleksi…

Kaçınılmaz olarak dayatılan ya da görülen bir çözüm, paradoksal olarak ittifak kurmayı imkânsızlaştıran pazarlıklar silsilesini gündeme getirdi, getiriyor.

Bu pazarlıkları, olası ittifakları zedeleyecek noktaya getiren de ana muhalefet partisinin konforlu siyasetin pençesinde hareket etmesi, bir mecburiyet partisine dönüşmesidir.

Bununla bağlantılı olarak ikinci sebep ise muhalif partilerin kendilerini var eden koşulların uyuşmaz oluşu… Siyasi partilerin gerek temsil etme iddiasında oldukları kitleler gerekse ittifak arayışlarını kırılganlaştıran politik konumları, kaçınılmaz olanı imkânsızlaştırıyor.

Tabii, bana kalırsa bu iki sebebi de içeren çok daha derin ve belirleyici olgu şu: Türkiye’de mevcut kurumsal muhalefet içerisinde bir kitle partisi yok. İdeolojik bagajları önemsizleştiren ve farklı kesimleri kendi liderliğine, siyasal becerisine ikna edebilen bir partiden söz etmemiz imkânsız…

Kurumsal muhalefetin unsurlarını iki gruba ayırmak mümkün:

İlk grup temsil partileri… Ne uzayıp ne kısalan ne de böyle bir kaygısı olan, kimliksel kaygıları, ideolojik yükleri ve meşhur ifadesiyle özgül ağırlıklarıyla öne çıkmış partiler…

İkinci grup ise temsil ile kitle partisi olmanın amorf yapısına dönüşmüş, dolayısıyla da yapısal olarak kitle partisi olması giderek olanaksızlaşan mecburiyet partileri ki bunun tek örneğini ana muhalefet teşkil ediyor.

Sonuç olarak elimizde kendi küçük hakikatleri ile iktidar oyunun bir parçası olmak için bekleyen partiler ile hakikatini şaşırmış ve bu şaşkınlığı kitlesiyle kurduğu mecburiyet fantezisi üzerinden gizleme peşinde olan, hatta bu durumu pek de sorun etmeyen bir ana muhalefet kalıyor.

Hakikat oyunları kurmak isteyen bir iktidar odağı ya da iktidar partisi için de bundan daha elverişli bir muhalefet manzarası olamaz.

Sorunsallaştırma Kudreti

Siyasal alanda hakikat bir vurucu güç, söylem ise stratejik, kimi zaman polemik araçlar kümesidir.

Kendi hakikatini kurgulamayan ya da bir hakikat düzeneği yaratmaktan yoksun olan siyasal faillerin söylemleri de tutarsızdır. Polemik ise elde kalan avuntu ödeneği gibi, pek de başarılamayan bir şeydir, en fazla yukarıda değindiğimiz o başarısız fantezilerin unsuru olur.

Hakikati mümkün kılan şey sorunsallaştırma kudretinizdir. Bu olmadığında........

© Perspektif