Aradan yüz yıl geçmesine rağmen Yunan hükümetlerinin Batı Trakya Türklerinin haklarını kısıtlamaya yönelik tutumları ve Batı Trakya Türk Bölgesine yeterli hizmet götürmemeleri sebebiyle, iki ülke arasında zaman zaman gerginlikler yaşanmaktadır.

Değişimin çok büyük bölümü 1923-1924 yıllarında yapılmıştır. Az bir kısmı 1930 yılında yapılan İsmet İnönü – Venizelos sözleşmesine kadar uzamıştır. Bu sürede 1.200.000 Ortodoks Hristiyan Rum Anadolu’dan Yunanistan'a, 500.000 müslüman Türk de Yunanistan'dan Türkiye'ye göç ettirilmiştir.

Mübadelede din kriter alınmış olması sebebiyle, Türkiye’den göçe zorlananların içinde Türkçeden başka dil bilmeyen Ortodoks Gagavuz Türkleri ve Karamanlı Ortodoks Türkler de yer almışlardır.

Mübadelede, Türkiye'de sadece İstanbul ile Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada'da oturan Rumlar, Yunanistan'da ise sadece Batı Trakya Türkleri muaf tutulmuşlardır.

Karamanlı Ortodoks Türkler doğdukları toprakları terk etmek istememişler, biz Türküz, bizi nereye gönderiyorsunuz diye itirazda bulunsalar da gönderilmişler ve büyük göç travması yaşamışlardır. Gittikleri Yunanistan’da benimsenmemişler, hep topraklarının özlemi içinde olmuşlardır. Kendi kültürlerini yaşatarak ve yeni kuşaklara öğreterek şartlara uyum sağlamaya çalışmışlardır.

Mübadeleden Önceki Durum

Osmanlı Devleti, Balkan Savaşlarında (1912) Rumeli topraklarının tamamına yakınını ve Ege Adalarını kaybetmiş, geride bir anda başka bir devletin azınlık statüsündeki vatandaşları konumuna düşen yüz binlerce Müslüman Türk bırakmıştır. Yunanlılar, Türkleri potansiyel tehlike olarak görmüşler şehirlerde ve adalarda yaşayan Türklere çeşitli baskılar ve yer yer katliamlar yapmışlardır. Bu şekilde Türkleri göçe zorlamışlardır. Balkan Savaşlarından sonra İstanbul başta olmak üzere, Batı Anadolu şehirlerine Balkanlar’dan kalabalık göçler olmuştur. Bu durum yaklaşık on sene sürmüştür. Adalarda Türk nüfusun bu şekilde azaltılması, Lozan görüşmelerinde karşımıza çıkacak, adalarda yaşayan Rum nüfusun çoğunlukta olduğu gerekçe gösterilerek, adalar bize verilmeyecekti.

Yunan Ordusu’nun 1922’de Anadolu'dan mağlup ayrılmasından........

© Önce Vatan