Kâinatın miftahı / anahtarı insanın elindedir. Âlemin kapıları açık ise de, mânen kapalıdır. Cenabı Hak bütün o kapıları ve kenzi mahfiyi / gizli hazineyi açan “Ene” / “Ben ve benlik” namında bir miftahı / anahtarı, insanın eline vermiştir.

Fakat, Ene de kapısı kapalı bir muamma ve bir bilmecedir. Bunun kapısı açılırsa, kâinatın da kapıları açılır.

Evet, Cenabı Hak insana bir Benlik, bir nevi / bir çeşit hürriyet vermiştir ki, Cenabı Hakkın Rububiyetine / terbiye ve idare edişine ait evsaf / nitelik ve özellikleri bilmek için; onu mevhum / vehmî ve hayal ürünü, farazî / var sayılan bir vahidi kıyasî / ölçü birimi yapsın.

İnsanın mahiyetinde pek ince bir ip, insanın vücudunda şuurlu bir kıl, şahsın kitabında bir elif kıymetinde ve miktarında olan “Ene” / “Ben ve Benlik” şuurunun, iki vechi / iki cihet ve yönü vardır.

Ki, biri hayra bakar. Bu vecihle yalnız ilim ve irfan edinme yeteneğine sahiptir. Fakat fâil / yapan değildir. Diğer vechi ise şerre / kötülüğe bakar. Bu vecih ve yönüyle kendini fâil / yapan bilir.

Ene’nin mahiyeti / içyüzü mevhume yani vehmîdir.........

© Önce Vatan