Bu haftaki yazımızın ana kahramanı Göktürkleri elli yıllık Çin esaretinden ikinci defa kurtararak Gök-Türk hanedanlığını kuran Kutluk Kağan'ın oğlu Bilge Kağan…

Babası Kutluk Kağan, Kutluk Kağan insanları örgütleyerek 682 yılında isyan etmiş İkinci Göktürk devletini kurmuştur. İkinci Göktürk Devletinin diğer adı Kutluk devletidir. Kutluk devleti Kurtuluş savaşı vererek kurulan ilk Türk devletidir.

683 yılında doğan Bilge, babasını 8 yaşındayken kaybetmenin acısıyla amcası Kapağan Kağan'ın himayesine sığınır.

Devlet düzenini kuran Kağan, ordunun başına 31 yaşındaki kardeşi Kül Tegin'i, vezirliğe ise kayınpederi Tonyukuk'u getirerek daha da güçlenmiştir.

İkinci Göktürk devletinin en parlak dönemi “Bilge Kağan” hükümdarlık dönemidir.

Tonyukuk Türk tarihinin ilk veziri olarak tarihe geçmiştir.Aynı zamanda İlk Türk Tarihçisidir. Vezir Tonyukuk “apa tarkan” ve “Türklerin Bismarcı” unvanları verilmiştir.

Devlet müşaviri olarak atadığı Tonyukuk, içte ve dışta yaptığı mücadelelerle büyük başarılar kazanmıştır. Göktürk Devleti'nin birliğini yeniden kazandıran Bilge Kağan, Tonyukuk'un öğütlerini dinleyerek Çin ile iyi ilişkiler kurmuş, Çin sınırındaki alışveriş merkezlerinin düzenli işlemesini sağlamıştır. Göktürkler, bu sayede Çin'den sağladıkları ipeğin Asya'da ticaretini yaparak önemli gelir elde etmişlerdir.

Ancak Bilge, Çinlilerle ne kadar iyi ilişkiler kurmak istese de Çinliler Türk birliğini bozmaya yönelik hamlelerini sürdürmeye devam ediyordu. Beşbalık'ta Basmiller ile anlaşan Çinliler Göktürk Devleti'ni yıkmaya yönelik stratejiler geliştirse de bu durum; Çinlileri çok iyi tanıyan ve vaktiyle İlteriş Kağan ile istiklal mücadelesi veren vezir Tonyukuk tarafından önleniyordu. Tonyukuk'un öngörüleri sayesinde Basmiller, Beşbalık'ta kuşatılarak mağlup edildi ve Çin entrikaları sonucu büyük baskı altına alındı. Çin ordusu Kan-Su'da da uğradığı büyük bozgun sonucu saf dışı bırakıldı.

İslamiyet’in Türkler tarafından kabul edilmesine kadar Türk Devletleri ve topluluklarında yaygın olan inanış Gök Tanrı inancıydı.

Türk toplulukları Gök Tanrı inancının yanı sıra Hristiyanlık, Budizm , Manihaizm, Musevilik gibi farklı din ve inanışları da kabul etmişlerdir.II. Göktürk Devleti döneminde de Budizm etkisini devam ettirmiş ve Bilge Kağan Budizm’in Çinlilerin kolektif dini olduğu gibi kendi halkının da dini olmasını istemişti .II. Göktürk hükümdarı Bilge Kağan 716-734 tarihleri arasında bir şehir inşa ettirmek ve Budist tapınakları yaptırmak istemiştir.

Ancak Vezir Tonyukuk........

© Önce Vatan