Kur’an’da bazı âyetlerde kurban ibadetinden bir kaç kelimeyle söz ediliyor. Bu âyetlerden bir kısmı, hac ibadetinin bir parçası olan ‘hedy’ kurbanlarıyla ilgili; bir kısmı, başlı başına bir ibadet olan ‘udhiyye’ kurbanıyla ilgili; bir kısmı ise, genel anlamda kurban ibadetinin esasları hakkındadır.

Kurbanı anlatan kelimeler; kurban, nüsük, hedy, bedene (çoğulu; el-büdn) ve zibh kelimeleridir.

Ayrıca bazı fillerle kurban kesme olayı anlatılmaktadır; ‘zebeha’ ve ‘nehara’ gibi.

1-Kurban

Âdem’in (as) iki oğlunun Allah’a sundukları şey de ‘kurban’ kelimesi ile anlatılıyor. (Mâide 6/27)

Burada hem kurban ibadetinin ilk örneğini, hem de bu ibadetin arka planındaki hikmeti görüyoruz.

Âdem’in çocuklarının kurban sunma olayının sebebi Kur’an’da anlatılmıyor. Ama kurban olayındaki ‘takva bilincine’ vurgu yapılıyor.

Buradaki takva vurgusu ile Hacc Sûresi 34. âyet arasında bir bağlantı vardır. Kurbanların etleri veya kanları değil, hakkıyla ibadet eden kulların samimiyeti (takvası) Allah’a ulaşır.

Her iki kardeşin neye/kime kuvvetli bir biçimde bağlı olduklarını ortaya koyan ölçü Allah’a adadıkları ‘kurban’ idi. Bu kurban adama olayı ‘Allah’a yakın olma’ bilinci ortaya koyacak bir mihenk taşı idi.

Bu aynı zamanda Kur’an’ın muhataplarına da bir uyarıdır. Kim, neyi, ne kadar ve hangi amaçla adarsa, onun karşılğını kazanır.

2-Udhiyye

Kurbandan söz edilen yerlerde genellikle İbrahim’e (as) ve hac ibadetine atıf yapıldığını da görmekteyiz. Bu da Hz. İbrahim’in Allah’a yakınlığının bir model olarak sunulması, hac ibadetinin de Allah’a yakınlaştırmayı yoğunlaştırıcı özelliğinden dolayı olsa gerektir.

‘Kurban’ bayramına Arapça’da ‘’ıydu’l-adhâ’ denir. ‘Adhâ’ kelimesi Kur’an’da yer almamaktadır.

Kurban kesme zamanına ‘eyyam-ı nahr-kurban günleri’ denilir. Bu günler aynı zamanda hac zamanıdır ki Zilhicce ayının 10.-13. günleridir.

İslâmda ibadet amacıyla kesilen hayvana ‘udhiyye’, eti için kesilen hayvana da ‘zebiha’, bunların kesildiği yere de bu kökten gelen ‘mezbaha‘ denir.

Kurbanın ‘udhiyye’ diye adlandırılması, onun Kurban bayramı namazından sonra kuşluk (duhâ) vaktinde kesilmesinden dolayı olduğu söylenmiştir. (Güç, A. TDV İslâm Ansiklopedisi, 26/433)

3-Nüsük

Bu tevhidî kurban tasavvurudur.

Nüsük kelimesi ‘nesike’ kelimesinin çoğuludur ve kimilerine göre kesilen hayvan, kimilerine göre de Allah (cc)........

© Mir'at Haber