İstanbul doğumluyum ama Rize asıllıyım. Daha da önemlisi Müslümanım/Hak’tan yana öfkeliyim.

Şapka devrimi için ülkemiz genelinde yetmiş kadar insan asılarak şehit edildi. Ankara İstiklal İstiklal Mahkemesi’nin asılarak idamına hükmettiği şehitlerin sekizi Rize’den.

OLAYIN ÖZETİ

25 Kasım 1925 tarihli şapka Kanunu şöyle:

“Türkiye Büyük Millet Meclisi azaları ile idarei umumiye ve hususiye ve mahalliyeye ve bilümum müessesata mensup memurin ve müstahdemin Türk milletinin iktisa etmiş olduğu şapkayı giymek mecburiyetindedir. Türkiye halkının da umumi serpuşu şapka olup buna münafi bir itiyadın devamını hükümet meneder.”

İstiklal Mahkemesi daha şapka kanunu çıkmadan önce şapka giymek istemeyen muhalifleri yargılamaya başlar.

Bu arada yani Şapka kanunu çıkmadan önce Rize Valiliği, günümüzde ilçe olan Güneysu’da köylere Şapka giyilmesi ille ilgili hükümet emrinin acilen uygulanması gereğini tebliğ eder. Bazı Köyler giymeyeceklerini bildirir.

Hükümet tebliğini görüşmek ve emrin ertelenmesini sağlamak amacıyla bazı hocaların eşliğinde halk, Güneysu merkez camiin önünde toplanır. İstenmeyen bir olay olmaması için beş-altı kişiden oluşan karakoldaki askerlerinin silahları alınıp gün boyunca yanıbaşlarındaki odaya kilitlenir. Hiç kimsenin dövülmediği, sövülmediği ve yaralanmadığı bu olay muhtemelen Rize vilayetince büyütülerek Ankara’ya rapor edilir.

İstanbul’dan getirtilen ve 29 Kasım 1925’de Rize’ye gelen Hamidiye Kruvazörü (Topla Silahlandırılmış Hızlı Savaş Gemisi) ile atılan tehdit topları sonrasında 143 kişi göz altına alınıp sorgulanır. Muhakeme için Rize yargısı yeterlidir. Ama yerel yargı ile yetinilmez. Ankara İstiklal Mahkemesi Rize’ye gelir. Dört gün içinde (11-14 Aralık 1925) başlayıp bitirdiği muhakemesinde 143 tutukludan sekizini idama, 14’ünü on beşer, 22’sini onar, 19’unu beşer sene hapse mahkûm eder. İdam hükümleri, temyizi olmaksızın ve Büyük Millet Meclisi’ince onaylanmaksızın hemen 15 Aralık’ta uygulanır.

Yargılama yapılır ve idamlar uygulanırken Hamidiye Kruvazörü topları düşman şehrine çevrilmiş gibi atışa hazır beklemektedir. Mahkeme üyeleri darağaçları kurulurken Hamidiye Kruvazörü ile Rize’den ayrılır. Kruvazör daha sonra güvenlik için yeniden Rize’ye döner.

ASILARAK ŞEHİD EDİLENLER:

Tarakçıoğullarından SABİT, Peçelioğullarından ARSLAN, MEHMET VE YAKUP ÇAVUŞ, Kolivaoğullarından İmam ŞABAN VE Bekçi........

© Mir'at Haber