Varlığın varlığa çıkışını sağlayan şey onun var olma istencidir. Her istenç ise bir dua olarak varlık kazanır. İnsanın varolma biçimi de bu durumdan bağımsız değildir. Allah, varlığa dua/istenç yükleyerek onun var olma şartlarının başlangıcını inşa etmiştir. Bütün varlık ilahi olana yönelik yönelimini bu istenç/dua üzerinden gerçekleştirir. İnsan ise iradi bir varlık olması hasebi ile iradesi üzerinden istenci/duayı bir sorumluluk alanı olarak inşa ederek kendi sınırlarını bilmenin bir imkânı kılar.

Ontik olarak bütün varlık temel bir dua biçimi içinde varlığını idame eder. Bu dua aynı zamanda varlık ile Allah arasındaki ilişkinin niteliğini ve niceliğini de temellendirir. İnsan, kendisinden beklenen duanın dışında iradi varlık olarak başka istençlere yönelme imkânlarına sahiptir. Bu yönelim, insanı sorumlu kılmakta ve insanın ilahi inayet karşısındaki durumunu de tanımlar.

İki tür irade söz konusu edilebilir. Varlığın temel ontolojik zemini olarak istenç/iradenin varlığı ve özne olarak insan ve Tanrının iradi varlık olarak istenci ve iradesinin varlığı ve zemini… İnsani irade ise ilahi iradenin inayet üzere insana bahşedilmiş bir iradesi olduğu ve bu ona gösterilen güveni işaret ettiği gibi onun sorumluluk alanını da belirginleştirir.

Her istek, kendi içinde bir iradeyi barındırır. İstemenin kendisi irade dışı gerçekleşme imkânına sahip değildir.

Bir eylemin gerçekleştirilmesinin zemini iradenin varlığına işaret eder. Her istek belirli bir yönelim/istikamet üzerinden harekete geçer. İstikameti olmayan isteğin istek oluşu üzerine soru işaretleri doğurur. Bu yüzden isteğin kime ait oluşu, onun yönelimi ile birebir ilişkili bir durumu gösterir. Her yönelim/istikamet ise bir sadakat arayışını beraberinde taşır. Sadakat, eylemin niteliğini belirlediği gibi yönelim ve eylem arasındaki derin ilişkiyi de açığa çıkartır. Bu noktada her eylemin bir niyete ve niyetin ise istikamete yönelik bir nitelemeyi öne çıkardığı söylenmelidir. Niyeti bozuk birinin yönelimi sorunlu, istikameti sapma ile karşı karşıya kalır. Bu niyet bozukluğu ise İradesinin de........

© Mir'at Haber