Bugünkü Türkçe’nin üslup, muhteva, muhakeme ve gramer olarak genel yapısının temellerini atan manevi mimarı Yunus Emre olmuştur. Hatta Yunus Emre Türkçe’nin ‘’süt dişi’’ olarak da görülür. Yine bugün Anadolu’da yaşanan dini hayatın tasavvuf yoluyla temellerini oluşturan yine Yunus Emre’dir. Türklerin dilini tertip ve tanzim eden dini hayatını mayalayan bilge mutasavvıf kurucu şahsiyettir, Yunus Emre.

Anadolu o çağda büyük sosyal tufanlara sahne olmuş. Moğol istilasını yaşamış. Türkler Anadolu’da devletleriyle birlikte birliğini ve manevi bütünlüğünü kaybetmiş, ahali arasında bağlar olabildiğince zayıflamış, büyük bir kopuş yaşanmaktadır. Halk maddi felaketlerle birlikte manevi acıların pençesinde de kıvranmaktadır.

İşte böyle bir zamanda gelen Yunus ‘’İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir’’ diyerek asırları aşan bir şekilde tefekkür ve mana aleminin derinliklerine doğru ufuklar açmış. Cemiyeti inşa etmenin yolunun insanı inşa etmekten geçtiğini görerek önce kendini inşa etmeye başlamış.

‘’Tapduk’un tapısında/Kul olduk kapısında/ Yunus miskin çiğ idik/ Piştik elhamdülillah’’ diyerek kendi oluş serüvenini özetlemiş.

Kendisini ‘’aşk elçisi’’ haline getirerek bütün insanları ‘’aşk eri’’ olmaya davet etmiş. Bu yolla tek tek insanı inşa etmeye başlamış. Çünkü onda insan demek gönül demektir ve insanı inşa etmenin yolunun gönüller inşa etmekten geçtiğini görmüş, göstermiş. Bu değişim ve dönüşümü büyük ölçüde eğitim yoluyla gerçekleştirmiştir.

Bir toplumda görünen bazı manevi hastalıklar tek tek fertlerin gönül dünyasını iyilikle inşa ederek selamete ulaşır. Bir cemiyette ‘’merhametsizlik’’ var ise bencilliğin tedavisi ile bu manevi hastalığı tedavi yoluna gidilir. Zulüm ve adaletsizlik mevzubahis ise ‘’kibir ve tamah’’ kavramları ele alınarak nefisleri ıslah ve terbiye metodu tercih edilir. Bütün bunlar cemiyetin manevi gücünü, maneviyatını ve şahsiyetini yükselten temel değerler haline gelir.

Yunus, insanı, şahsiyet, ahlâk........

© Maarifin Sesi