Pek çoğumuzun severek dinlediği “Yine bir Gülnihal aldı bu gönlümü” adlı rast şarkının yanında pek çok muhteşem eser bestelemiş olan Hammamizade İsmail Dede Efendi 9 Ocak 1778’de Kurban Bayramı’nın ilk günü İstanbul Şehzadebaşı’nda dünyaya gelmiştir. Doğduğu günden dolayı kendisine “İsmail” adını veren babası Süleyman Ağa Makedonya sınırları içinde yer alan Manastır iline bağlı Kesriye kasabasında doğmuş, Cezzar Ahmet Paşa’nın uzun bir süre mühürdarlığını yaptıktan sonra paşanın zalim ve acımasız yönetimine katlanamayıp istifa ederek İstanbul’a gelerek bir hamam işletmeye başlamıştır.

Dede Efendi yedi yaşlarında Çamaşırcı Mektebi’nde öğrenim görmeye başladı. Kısa bir süre sonra sesinin güzelliği dikkat çekince okulun “ilahicibaşı”lığına getirildi. Sınıf arkadaşlarından birinin babası olan Uncuzâde Mehmed Emin Efendi yeteneğini fark ederek onunla meşke başladı, yüzlerce eser geçtiler. Bir gün sazkâr faslı meşk olunduğu sırada Mehmed Emin Efendi Tab’i’nin “Hemişe dilde sühân elde sâzkârımdır” zencir bestesinin meyan kısmını hatırlayamamış, öğrencilerine:

-Çocuklar, ben bu meyanı bulamadım. Başkalarında olmadığından eminim. Hepiniz artık kırkar ellişer fasıllık âdem oldunuz. Bu bestenin meyanını cümleniz ayrı ayrı besteleyiniz. Hanginizin eseri başarılı olursa onu kabul ve meşk ederiz, der.

Ertesi meşkte bütün öğrenciler yaptıkları meyanı okurlar. Sıra İsmail’e gelip meyana başladığında asıl beste hocanın hatırına gelir. Böylece eseri meşk ederler. Gösterdiği bu başarıdan sonra Mehmed Emin Efendi, İsmail’e icazet verir. On dört yaşına gelince kendi çalıştığı defterdarlıkta baş muhasebe dairesi kalemine kâtip yardımcısı olarak işe alınmasını sağlar. Bir süre maaşsız stajyer olarak çalışan İsmail Efendi daha sonra katip kadrosunda maaşa geçer. Babasının mesleğinden ötürü........

© Maarifin Sesi