1800’lerin başlarında Osmanlı’da batılılaşma etkisiyle zevklerin çeşitliliğinden ve bunun getirisi olarak israfın artmasından bahsedilir.

İkinci Mahmut dönemine gelindiğinde kapalı kapılar ardındaki saray hayatı daha halkın içine karışan bir forma bürünür. Batılılaşma zamanları da haliyle harcamaların artması demektir. Devşirilmiş bir sürü yeni tarz-ı hayat giyimde, kuşamda, şahsi zevklerde kendisini göstermeye başlar…

Abdülmecit dönemine, 1850’lere gelindiğinde de artık alışılmış bu şaşaalı hayatı terk etmek iyice zor hale gelmiştir. Lüksün tadına varmış aile bireyleri arasında artık bu asla mümkün bir hal değildir.

Ülkede batılılaşma etkisiyle beliren alafranga yaşam tarzı, yemekten kıyafete, takıdan mücevhere, ev dekorasyonundan mimari gösterişe kadar her alana nüfuz etmişti. Saray ahalisinin Beyoğlu ve Galata’daki tüccar, sarraf ve mobilyacılara lüks tüketim giderleri anlamında bayağı borçlanıldığı bilinir. Hatta ellerindeki veresiye defterleri bu israfın en büyük delillerindendir.

Padişah kızları, eşleri ve ahalisi arasında yayılan bu harcama çılgınlığı artık geri dönülemez noktaya gelmiştir. Saray mobilyalarının modayla birlikte yenilenmesi, mefruşatların güncellenmesi, her düğünün en gösterişli haline, her eğlencenin en çok harcama yapma yarışının olduğu bir şekle bürünmesi, saray hazinesinin tükenişine ve devlet hazinesinden yardım istenilmesine kadar gidilen süreci anlatır.

Sultan Abdülmecit borçlanma ve israf furyası yüzünden iyice zor dürüme düşmüştür. Artık saklayamadığı bu sinsi iflas, resmi görevlerdeki damatlarını görevden almasıyla ya da güncellenmiş ifadeyle “görevden affını istemeleriyle” diyelim, iyice faş olur. Bununla da kalmaz bir emir yayınlatır ve veresiye defterleri oldukça kabarık olan sarraf ve tüccarları saray ahalisine mal vermemeleri konusunda ikaz eder.

Saray ehli ile alışverişe devam eden esnafın parasının zinhar........

© Karar