Isaiah Berlin negatif özgürlüğü, “dış müdahalelerden özgürlük”, pozitif özgürlüğü kişinin “kendi iradesiyle hareket etme özgürlüğü” olarak tanımlar.

Aynı şeyin farklı kelimelerle ifadesi gibi görünse de, bu iki tanım arasında mühim bir fark vardır.

Negatif özgürlük sahibi olan kişi “kimsenin kölesi değilim” diyen kişiyken, pozitif özgürlük sahibi olan kişi “kendi kendimin efendisiyim” diyen kişidir.

Negatif özgürlük bireyin kimsenin kendisine müdahale etmediği belirli bir alan içinde faaliyet gösterebilmesidir; pozitif özgürlük ise kimin müdahale edip etmediğine bakmaksızın bireyin hedeflerine ulaşabilme yeteneğidir.

Somutlaştırmak için örnekler verelim.

ABD’de kölelik kaldırıldığında negatif özgürlük sağlanmış oldu. Ama artık onlara ne yapacaklarını dayatan efendilerinin olmaması, bu kölelerin hürriyetlerine kavuştukları anlamına gelmiyordu! Çünkü efendilerinin alenen taktığı prangalardan kurtulan insanların bileklerinde ilk bakışta görülmeyen başka prangalar duruyordu: Kendi arzularını gerçekleştirmek için imkanları yoktu! Evsiz, parasız, işsiz ve eğitimsizdiler. Elbette hür insanlar olarak köleyken yaptıkları işleri para karşılığı yapmaya talip olabilirlerdi ama eski efendileriyle aralarında bu eşitsizlik sürdükçe özgürlük yolunda gerçek bir mesafe almaları zordu.

Bir başka örnek The Matrix filminden:........

© Karar