Zihnimizin bilinç dışı hızlı tepkileri ve APR modeli
Harvard Business Review (HBR) iş yaşamıyla ilgili güncel ve ufuk açıcı makaleler yayımlıyor. Bu makalelerden sıkça yararlanıyor, yazılarımda da kaynak olarak kullanıyorum. Karar yazarı değerli hocam İskender Öksüz’ün yazılarını da aynı ilgiyle takip ediyorum. Geçtiğimiz günlerde HBR’de, zihnimizin otomatik tepki mekanizmalarıyla ilgili bir yazı yayımlandı; 10 Ağustos’ta İskender Hoca da aynı konuyu köşesinde işledi.
İş ve günlük yaşamımızı doğrudan etkilediği için bu yazıda “bilinçdışı ani tepkiler” ve bu tepkileri yönetmeyi kolaylaştıran APR (Fark et – Dur – Yeniden Çerçevele) yaklaşımını ele alacağım.
Hızlı tepkiler nereden geliyor?
Beynimiz çoğu zaman otomatik pilotta çalışır. Özellikle stres altında, beynin “hızlı düşünme” merkezlerinden biri olan amigdala devreye girer. Amigdala, milyonlarca yıl boyunca yırtıcı hayvanlar, doğal tehlikeler ve ani tehditlerle başa çıkmamız için hızlı tepki vermemizi sağladı. Bu hızlı kararlar hayatta kalmak için elzemdi.
İskender Hoca yazısında bu durumu şöyle açıklıyor:
“Hızlı karar vermenin insanın beyninde organik karşılığı var. Beynin derinliklerinde, sürüngen beyni denilen yapıya yakın, amigdala denilen bir bölüm var. Badem şeklinde bir sinir demeti. Adı da bademden geliyor. Beynin ön üst tarafında ise prefrontal korteks denilen bölümler var. Her iki beyin yarım küresinde de… Prefrontal korteks, yavaş düşünmenin, etraflı değerlendirmenin yeri.
İnsan prefrontal korteksin insanıdır, kahrolsun amigdala mı? Hayır. Yılan, size doğru tıslayarak geldiğinde, otlar........© Karar
