Söze, Bursa’da Zaman’dan birkaç mısra ile başlamak isterim

Bursa’da eski bir cami avlusu,
Küçük şadırvanda şakırdayan su.
Orhan zamanından kalma bir duvar…
Onunla bir yasta ihtiyar çınar
Eliyor dört yana sakin bir günü.
Bir rüyadan arta kalmanın hüznü
İçinde gülüyor bana derinden.
Yüzlerce çeşmenin serinliğinden
Ovanın yeşili göğün mavisi
Ve mimarilerin en ilahisi.

Şairi tekrar rahmetle anıyorum…

Bursa, Evliya Çelebiye göre, “rûhâniyetli şehir”. Osmanlı’yı kuran şehir, bütün kurucu unsurları bağrında saklamıştır. Devleti kuran irade, siyasî, askerî ve iktisâdî hayattan ibaret değildir. Bunlar elbette olmazsa olmazlar. Ama bir de hukuk var; toplum zihniyetini inşa eden âmiller var… Bunlar ilim ve irfan kavramlarıyla temerküz eden geniş bir alanı ihsas eder. Bu bakımdan Bursa rûhâniyetlidir. Zira burada, devleti kuran, kurucu isimler cem olmuştur. Gümüşlüden başlayarak, Osman Gazi ve Orhan Gazi’nin taşıdığı gaza ruhu, o ruhaniyetin temel iksiridir. Keza bu gaza ruhu Hüdâvendigar’da, Yıldırım’da, Yeşil’de ve Muradiye’de birer ulu çınara tebdil eder.

Demem o ki, rûhâniyet sadece menkıbevi hayatını okuduğumuz ulu kişilerin, bilgelerin toprağında aranmaz. Devlete ve millete hizmet eden, siyasi ve askeri kahramanlarımız da vardır. Bu millet o kahramanlara da “velayet” gömleğini giydirmiştir. Ama bir de Alâeddin Bey gibi, müstağni davranıp, taht ve taç kavgasına karışmadan mânâ ile meşgul olan büyük ruhlar var. Umur Bey, Pars Bey ve Bâlî Bey gibi şehrin imarı için kendini vakfedenler var. Onları da hatırda tutarak Evliya Çelebi’nin tavsifini anlamak, anlamlandırmak icab eder.

Gayet tabi, ilim ve irfan arkının büyük kaynakları sırlı bu şehirde… Emir Sultan’dan başlayarak ebâdilenin sırlı isimlerini, Geyikli Baba’yı, yolu Bursa’dan geçen Abdal Murat’ı, Somuncu Baba’yı ve diğerlerini de hatırlıyoruz. Keza Molla Fenârî, Hocazade ve Molla Gürânî gibi ilim ve fen sahasında olduğu kadar devlet kurumunun teşekkülünde de imâl-i fikr eden büyük insanları da unutmamak lazım. Velhasıl, Çelebimiz haklıdır, Bursa ruhâniyetli şehirdir.

Bendeniz bu tanımın dışında bir de şunu ekliyoruz: Bursa şiir şehirdir… Bunu yıllardır söylüyoruz. Kavramı temellendirmek için evvelce yazılar da yazmıştık. Bu yazılarla kalmadık, dostlarımız hatırlayacaktır, “şiir şehir projesi” çerçevesinde bir dizi sempozyumlar da düzenledik. Süleyman Çelebi’den başlayarak Eşrefoğlu Rûmî’ye,........

© İnsaniyet