Vücuda dağılan sıvı salgıların çokluğuna ya da azlığına göre değişik fizyolojik rahatsızlıklar oluşabilir.

Örneğin demevi mizaçlılar akne, sivilce gibi cilt hastalıklarına, kalp-damar hastalıklarına; safravi mizaçlılar deri döküntüleri, egzema gibi cilt hastalıklarına, karaciğer hastalıklarına; balgami mizaçlılar romatizmal hastalıklara, nezle, grip, sinüzit gibi üst solunum yolu hastalıklarına, sevdavi mizaçlılar egzama sedef gibi cilt hastalıklarına, varis ve basur (hemoroid) gibi dalakla ilgili rahatsızlıklara, sindirim sistemi bozukluklarına yatkındırlar. Bunlara ilaveten soğuk mizaçlılar (balgami ve sevdavi) demans, alzheimer, parkinson gibi nörolojik rahatsızlıklara; sıcak mizaçlılar (demevi, safravi) saç dökülmelerine daha yatkındırlar.

Mizaçlarla ilgili fizyolojik rahatsızlıklar yanında psikolojik durumlardan da bahsetmek yerinde olacaktır. Bununla ilgili olarak İbn-i Sina "öfke karaciğeri, keder akciğeri, üzüntü mideyi, stres kalp ve beyni, korku böbrekleri yorar. Bunlar vücutta artınca ve sürekli ise, o organ hasta olur" ifadesini kullanmıştır. Normalde su elementi sakinliği ve yumuşaklığı yansıtır, bu elementle ilişkili balgami mizaçlılarda fizyolojik dengesizlikle oluşan korku ve stres, kalbi ve böbrekleri yorar. Korku ve stres durumunda böbreküstü adrenalin ve kortizol hormonları kan şekeri, kan basıncını arttırıp tansiyonu yükseltmeye çalışırlar. Aldosteron hormonuyla da böbreklerden geri emilimini arttırılan su ve sodyum kana verilip geri emilimini azaltılan potasyum idrarla dışarı atılır. Toprak elementi katılığı ve sabitliği yansıtır, sevdavi mizaçlı bu kişilerde oluşan fizyolojik dengesizlikle oluşan endişe ve gerginlik dalak ve mideyi yorar. Demevi mizaçla ilişkili hava elementi hareketliliği ve değişkenliği yansıtıp fizyolojik dengesizlikle keder ve üzüntü oluşur, bunlar akciğer ve kalın bağırsakları yorar. Safravi mizaçla ilişkili ateş elementi enerjik hali ve aktifliği yansıtıp fizyolojik dengesizlikle öfke ve kızgınlık oluşur, bunlar karaciğer ve safra kesesini yorar.

Ebu Zeyd El-Belhî, Mesâlihu’l-Ebdân ve’l-Enfüs / Beden ve Ruh Sağlığı adlı eserinde havanın sıcaklık-nemliliğinin hem kanda hem de çocukluk........

© Hürses