Geçenlerde eski adıyla Twitter yeni adıyla X’te gördüğüm en iğrenç video’lardan birini tam da bu notu ekleyerek bir arkadaşımla paylaştım. Video geniş sulak bir alanda birtakım adamların çömelerek dışkılarını boşalttıklarını gösteriyordu. Daha fazla ayrıntı vermek isterdim ama kimsenin midesini daha fazla bulandırmak istemiyorum.

Video belki sahteydi, belki yapay zekaydı, belki de bağlamından kopartılmıştı. Hedefi Hintliler ve—olmayan—hijyen alışkanlıklarıydı. Sonuçta güldüm geçtim. Ancak o günden beri önüme Hintlilerle ilgili buna benzer video’lar ve post’lar düşüyor.

Twitter / X’te bir süredir “For you” adı altında ben hiç kimseyi takip etmesem de önüme bir sürü insanın paylaşımı düşüyor. “For you” bana günler boyu Hindistan’dan olduğu iddia edilen benzer paylaşımları dayatmaya devam etti. Kimi Hintlilerin bu negatif sosyal medya kampanyasına karşı yanıtları, o yanıtlara yanıtlar, dışkısını boşaltan Hintli karikatürleri peşi sıra geldi. Birden, hiç ilgilenmediğim bir konunun fazlasıyla içine dalmış ve algoritma tarafından daha evvel haberdar olmadığım bir konuda taraf olmaya zorlanmış bir halde buldum kendimi.

Tam o günlerde X’in sahibi Elon Musk adeta benim kafamdaki soruları yanıtlayacak bir paylaşımda bulundu: Algoritma bir paylaşımla etkileşimde bulununca o konuyla ilgilendiğimizi varsayıyormuş, birisine yolladığımızda da daha fazla ilgilendiğimizi düşünüp önümüze getiriyormuş. Musk ayrıca algoritmanın henüz bizim ironik paylaşım ya etkileşimlerimizi anlayamadığını da ekliyor. Bir başka deyişle, Hintlilerin tuvalet alışkanlıklarının durmadan önüme çıkmasının tek sorumlusu benmişim. O ilk video’yu paylaşmayacakmışım.

Musk’ın en basit ifadeyle yalan söylediği kendi tecrübemden belli. X algoritması, defalarca ilgilenmediğimi belirtmeme rağmen mesela Özgür Demirtaş gibi isimlerin yazdıklarını ya da elektrikli otomobillerle ilgili paylaşımları ısrarla önüme getiriyor. En son daha fazla görmemek için bulduğum çözüm eski CHP genel başkanını engellemek oldu.

Dahası X adı değişmeden önce de benzer şekilde işliyordu. Ama Twitter’da böyle bir dayatma olmuyordu. X’e geçişte platformun işleyişi değişmedi; değişen algoritmanın “üst akıl” denebilecek bir güç tarafından manipüle edilmesi oldu. X neden ısrarla elektrikli otomobilleri önüme getiriyor mesela? Hürriyet’in ödül töreninde “halk oylaması” sonucu sürekli Kanal D’ye ödül verilmesi gibi daha çok.

ALGORİTMANIN DAYATTIĞI ÖRNEKLER

Elon Musk satın aldığından beri Türkiye özelinde sık sız maruz kaldığım başka örnekler: Erkeklerin nafaka düşmanlığı, toplu taşımada yaşlılara yer verilmemesini savunan ve bu konuda haklı oldukları iddia eden gençler, Kürtlerin ikinci sınıf bir halk olduğunu çeşitli örneklerle kanıtlamaya çalışan birtakım zavallılar, hiç kimseyle seks yapamadıkları için karşı cinse düşman olan incel’ler, düzenli olarak Mustafa Kemal’e küfredenler, Cumhuriyet kazanımlarına nefret kusanlar. Bir de herkesin pedofil olduğunu düşünenler, her konuyu pedofiliye bağlayanlar. Bu sonuncusu global bir dayatma, sadece Türkiye’de geçerli değil.

İşin buraya varacağı aslında Musk’tan önce de belliydi. Twitter yöneticileri Donald Trump’ın yalanlarıyla baş edip nasıl ifade özgürlüğünü savunacaklarını bilemedikleri bir noktada satıp kurtuldular. Sosyal medya bir anda kendilerini hiç beklemedikleri halde, tıpkı geleneksel medya gibi, içerik denetleme işinde buldu. İçinden çıkmayınca da atıp tutan Musk’a devrederek arkalarına bile bakmadan kaçtılar. Zaten o aralar Elon Musk da platformu........

© Habertürk