İstanbul Havalimanı (İGA) 2024’te 85 milyon yolcu ağırlamaya hazırlanıyor. 2022’de 64,5 milyon yolcu hizmet sunan İGA, COVİD-19 sonrasının en iyi rakamı olan 76,2 milyona yolcuya geçen yıl ulaştı. Eğer büyüme her yıl 10 milyondan fazla yolcu artışıyla devam ederse havalimanı ilk etap kapasitesine 2 yıl içinde ulaşacak demektir. Diğer ifadeyle İGA yetkililerinin bir yandan da 120 milyon yolcu/yıl kapasite için ikinci etap çalışmalarına bugünden başlamaları gerekiyor. Peki İGA cephesinde gelecek için nasıl bir hummalı çalışma var? Merak ediyor musunuz?

Hafta içinde İGA CEO Vekili Selahattin Bilgen ile havalimanın dışında, Anadolu yakasında İGA Kurumsal İletişim Direktörü Gökhan Şengül’ün organizasyonuyla iftarda buluştuk. Söz direkt havalimanındaki yeni yatırımlardan açıldı. Bilgen, 2024’te tam 660 milyon Euro yatırım yapacaklarını söyledi. Euro olarak küçük gibi duruyor, ama TL’ye çevirdiğimizde devasa bir rakam ortaya çıkıyor.

Terminal nasıl büyüyecek?

Yolcu rakamları, dünyada ve ülkemizde havacılığın büyüme temposu, sektöre olan ilgi tek çatı altında dünyanın en büyük terminaline sahip olan İGA’da hareketliliği sebep oluyor. Ancak zaten havalimanı da buna göre kurgulandığı için Bilgen ve ekibi telaşlı değiller. Ne zaman harekete geçmeleri gerektiği konusunda hesap, plan yapıyorlar. Şu an kullanılan terminal, kapasite olarak 90 milyona göre tasarlanmış. Tüm kurgular bu yolcu kapasitesine göre olduğundan, ihale şartnamesini detaylıca bilmeme rağmen Bilgen’e kapasiteyi artırmak için “Yeni bir uydu terminal mi yapacaksınız?” diye sordum. Cevap, “Hayır mevcut terminali 120 milyon yolcu ağırlayacak şekilde tasarımında bazı değişiklikler yapacağız.” Şeklinde oldu. Evet, İGA’nın terminal kapasitesi 2 yıl içinde 90 milyondan 120 milyona çıkacak. Bunu da terminal içinde yeni işletme modeliyle gerçekleştirecekler. Bu çerçevede yani hava trafiği ve yolcu artışına paralel olarak ve yatırım planında yer aldığı üzere Doğu - Batı Pisti’nde inşaat şu an devam devam ediyor. Ancak Bilgen, bu pistin hizmete girmesinin 2026’ya sarkabileceğini söyledi. Ben daha önce bu pistin daha erken devreye girebileceğini yazmıştım.

Duty freeden devasa gelir

Selahattin Bilgen, İGA’nın 2024’te 660 milyon Euro yatırım yapacağına dikkat çekince, “Evet, büyük bir rakam, ama duty free kira gelirlerinden sağlanan gelir kadar bir yatırım.” Cümlesini kurarak İGA ve Unifree ortaklığına, gelir paylaşımına mevzuyu getirmek istedim. Kendi bilgi dağarcığımdaki detaylarla duty free konusunu da konuşmak istedim. Fakat ne mümkün. Malum finans kökenli Bilgen, bu konularda ketum birisi. Üstelik o alan başka bir şirketimizin kontrolünde diyerek, 2023’teki toplam ciro hakkında detay vermedi. Ama Bilgen’de olmasa da başka bilenlerden epeyce bilgi edindiğimi söyleyeyim.

Nihat Özdemir bu iddiayı kazanabilirdi!

Havalimanının duty free gelirleri konusunda 2016’da dönemin İGA ortaklarından Nihat Özdemir ile bir hesap yarıştırmamız olmuştu. Konu iddiaya kadar varmıştı. Ancak havalimanının açılış tarihi konusunda da Nihat Özdemir ile iddiaya girmiştik. Kaybetmesine rağmen Özdemir henüz sözünü tutmuş değil. İtibarı için gereğini yapmasını sabırla beklediğim notunu düşerek diğer konuya geçeyim.

Nihat Özdemir, Nisan 2016’da Hürriyet’ten Sefer Levent’e İGA’nın duty free mağazalarından yıllık 500 milyon Euro kira beklediğini açıklamış, o da “Yok böyle kira!” diye başlık atmıştı. Bazı teknik ve maddi hatalar görünce ben de “Evet bu hesapta yanlışlık var. Böyle kira olmaz.” diye yazmıştım. Özdemir’de yazımı okuyup beni aradığında, istersen iddiaya girebiliriz, demişti. Ama bu konuda iddiaya girmedik. Şayet girmiş olsaydık, kaybetmiş olacaktım. Çünkü 2023 rakamlarıyla İGA, dutyfree mağazalarından kira olarak yaklaşık 600 milyon Euro kazandı. Toplam duty free cirosunun yine yuvarlak rakamla ifade edeyim; 1,2 milyar Euro olduğunu, bunun takriben yüzde 49’unun da İGA geldiğini farz edersek durum ortada. Tebrikler Nihat Abi…

Otel ve genel havacılık 2025’te

Havalimanında bir yandan yoğun uçak, kargo ve yolcu trafiği olurken diğer taraftan da yatırımlar, inşaatlar devam ediyor. 2025’in ilk çeyreğinde İGA’da Hilton Oteli hizmete girecek. Aynı dönemde Genel Havacılık Terminali ve paralelinde genel havacılık hizmetleri de devreye girecek. İş jetleri için hangar alanları tahsis edilecek. Ama farklı bir genel havacılık deneyimi sunmak için hazırlıklar yapılıyor. Özel bir mimariye sahip olacak genel havacılık terminalinde sadece iş jetlerine değil, yolcu uçaklarıyla seyahat eden özel yolculara da çok farklı kategorilerde hizmet sunulacak. Dünyada şu an bin civarında havalimanı projesi var, fakat İGA gibi her açıdan küçük dokunuşlarla büyümeye hazır, gelen büyük talepleri sorunsuz yönetecek meydan bir elin parmaklarını geçmiyor.

3’lü iniş-kalkış 50 bin dakika kazandıracak

Selahattin Bilgen’den havalimanında 3’lü iniş kalkış yapılması için devam eden hazırlıkları da öğrendim. Dünyada sadece ABD’de gerçekleşen aynı anda 3 uçağını iniş kalkış yapabileceği pist, taksi yolu, terminal işletmeciliği ve toplamda bunların hava seyri seferle birlikte yönetimi oldukça zor bir iş. Ciddi deneyim, uzmanlık istiyor. 2022’de........

© Habertürk