Telekomünikasyon sektörünü bundan 7-9 yıl öncesiyle kıyaslandığımızda çok farklı bir tablo karşımıza çıkıyor. Mobil iletişimciler, 3 GSM operatörü; Vodafone, Türk Telekom (TT) ve Turkcell arasında birçok açıdan mesafeler çok daralmış durumda. Hatta 5 yıl önce bazı alanlarda açık ara önde olan bir operatörün şu an ikinci kademeden çıkmak için gayret gösterdiğini görüyoruz.

Yeni nesil iletişim teknolojisine, 5G’ye geçişe kim ne kadar hazır dendiğinde ise durum farklılaşıyor. Vodafone “hemen geçilmeli” diyor, Turkcell bekleme modunda, Türk Telekom ise kendini 5G’de rakiplerinden daha güçlü yapacak yatırımlarını ve teknolojik atılımlarını tamamlama telaşında. TT yetkilileri 5G için geliştirdikleri ürünleri hem kendileri kullanmak hem de etrafına kullandırmak için çalıştıklarını belirtiyorlar.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile sektörün otoritesi Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ise 4,5G yatırımlarının karşılığının alınmasını, 5G’de yerli ve milli teknoloji açısından yeterli gelişmelerin kaydedilmesini bekliyor. Ancak 5G’de yerli ve milli teknoloji açısından eskisi gibi bir heves, gayret ne kadar kaldı bilmiyorum. Heyecanlı çalışmalar da kalmadı. Hedefe konmuş projeler arasında neler var, o da meçhul. Yani 5G için teknoloji geliştiren şirketlerin, kümelerin hangi ürünleri gerçekten hazır, ticarileşebilir ve operatörler tarafından tercih edilir, net bir veri de yok.

Mesela 2019’da, 2020’de, 2021’de işi abartarak “Uçtan uca yerli ve milli 5G” testi yapan bakanlar vardı. Artık böyle bir testi telaffuz eden bile yok. Bu tabloyu gören ve ayakları yere basan bazı uzmanlar ve bilim insanları, “5G’de geç kaldık, direkt 6G çalışmalarına başlayalım” tavsiyesinde bulunmuştu.

Türkiye’yi 6G’ye hazırlayan ekibin başında yer alan Turkcell eski yönetim kurulu üyesi ve Medipol Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hüseyin Arslan da 5G’de dünyaya nazaran yeterli teknoloji üretemediğimize dikkat çekerek, 5G kapsamındaki çalışmaların da 6G teknolojisine bir hazırlık olduğunu vurguluyor. Ekibiyle birlikte 6G için 100 civarında patent üreten Hüseyin Hoca, uzun zamandır 5G’de geç kaldığımızı vurguluyor ve diyor ki: “6G’de en az 400 patent üretmemiz lazım ki dünyada 5-6 şirket arasına girelim.” Uzun bir süre bize “Uçtan uca yerli ve milli 5G” masalı anlatıldığı için 5G’ye ne zaman ve nasıl geçeceğimizi kestirmek zor.

Defalarca yazdım, 4,5G’de önemli mesafe kat eden yerli ve milli baz istasyonu ULAK, olması gereken şekilde desteklenmedi, ürünleri kullanılmadı. Hatta yerli ve milli ürünü destekliyorum sloganıyla göstermelik olarak en fazla sipariş veren bir operatör, ULAK baz istasyonunu canlı şebekeye sokup, kullanmamak için uzun süre direndi. Baskılar üzerine çok az sayıda ULAK baz istasyonu kullandı. ULAK’a istenilen seviyede sipariş vermeyen operatörler ve onlara ihale kapsamında baskı yapmayan, müeyyide uygulamayan kamu otoritelerinin bu durumundan 5G ve 6G’ye geçişte ders çıkarması lazım. “5 ve 6G’ye birlikte geçelim veya direkt 6G’ye geçelim “yaklaşımları çerçevesinde ne karar verilirse verilsin yerli ve milli teknolojinin kullanımını ihmal etmeyecek bir sistemin ihdası şart.

Bu sebeple, “Hangi operatör, yerli ve milli teknolojilerle ve hangi oranda 5G’ye geçmeye hazır?” sorusuna cevap bulmak zor. Çünkü 4,5G’de olanı bile kullanmayan sektör, 5G’de nasıl bir........

© Habertürk