Duygusal tepkilerin boyutu, ona yüklediğimiz anlamla doğru orantılıdır. Bir olay ya da durum, ona verdiğimiz değere göre bizde farklı duygusal tepkilere yol açar. Mesela, aynı söz veya davranış, bir kişi için gereksiz bir durumken, başka birisinde derin yaralar açabiliyor. Bu durum, yaşadıklarımızın öznel doğasını ve bireysel bakış açılarımızın ne kadar belirleyici olduğunu gösterir.

İnsanın zihin yapısı, olayları ve durumları sürekli olarak değerlendirme ve onlara anlam yükleme eğilimindedir. Bu anlamlar, bizim geçmiş deneyimlerimiz, düşünce dünyamız, inançlarımız ve duygusal durumlarımız tarafından şekillenir. Olaylara yüklediğimiz anlam, duygusal tepkilerimizin yoğunluğunu belirler.

Bir olay bizim için ne kadar önemli, değerli ya da tehdit edici görünüyorsa, ona verdiğimiz duygusal tepki de o kadar güçlü olur. Bu nedenle, aynı olay farklı insanlar üzerinde farklı etkiler yaratabilir. Örneğin bir vefat haberini ele alalım. Bu habere vereceğimiz tepkinin boyutu vefat eden kişiye yüklediğimiz anlamla doğru orantılıdır. Vefat eden yakınımızsa acısını yıllarca unutmayız ama tanımadığımız birinin ölüm haberini alınca Allah rahmet etsin deyip hayatımıza kaldığımız yerden devam ederiz.

Bundan dolayı duygusal tepkilerimizi daha iyi yönetebilmek için, olaylara yüklediğimiz anlamların farkında olmamız ve gerektiğinde bu anlamları sorgulamamız gerekir. Bir durumun bize neden bu kadar güçlü bir duygusal tepki verdiğini anladığımızda, o tepkiyi yönetmek ve daha sağlıklı bir şekilde başa çıkmak daha kolay hale gelir.

Sonuçta, duygularımız, onları nasıl yorumladığımıza ve hangi anlamı yüklediğimize bağlı olarak şekillenir. Bu nedenle, zihnimizi eğitmek ve duygusal anlam yükleme sürecimizi bilinçli bir şekilde yönlendirmek, daha dengeli ve huzurlu bir yaşam sürmemize katkı sağlar.

Konuyu İslam psikolojisi açısından ele aldığımızda duygusal tepkilerimizin kaynağı olarak kalp ve zihin (akıl) önemli rol oynar. Bu iki unsurla birlikte birkaç kavrama daha dikkat çekeceğiz, olayları anlamlandırma ve onlara duygusal tepki verme süreçlerimizde bu unsurlar temel belirleyicilerdir.

- Kalp: Ruhsal ve duygusal tepkilerin merkezidir. Kalp, İslam psikolojisinde sadece fiziksel bir organ değil, insanın manevi merkezi olarak kabul edilir. Kur'an-ı Kerim'de ve hadislerde, kalbin durumunun insanın manevi sağlığı üzerinde büyük etkisi olduğu vurgulanır. Kalp, imanla güçlendirildiğinde, olaylara yüklenen anlamlar daha dengeli ve pozitif olur, bu da duygusal tepkileri doğrudan etkiler.

"İyi bilin ki, bedenin içinde bir et parçası vardır; o düzgün olursa bütün beden düzgün olur; o bozulursa bütün beden bozulur. Dikkat edin, o et parçası kalptir." (Buhari, İman, 39) Bu hadis, kalbin düzgün........

© Haber Gündemim