Bundan 105 yıl önce, Mustafa Kemal ve 18 arkadaşının İstanbul’dan Samsun’a doğru yola çıkışıyla başladı her şey. İlk adım o yüzden o kadar değerliydi, kutsal diye bir şey varsa işte tam olarak bu adıma denebilirdi. Ardından Anadolu’nun cefakâr halkı birleşti, kadınlı erkekli mücadeleleri sayesinde bağımsız oldu bu topraklar, insan oldu kul sayılanlar…Bu yazıda Kurtuluş Savaşı’nın kadın kahramanlarını anacağım, çünkü hepsine ne kadar teşekkür etsek az!

1918, Osmanlı İmparatorluğunun Birinci Dünya Savaşı’nda yenik düşerek Mondros Mütarekesi'ni imzaladığı yıldı. 1920’de imzalanan Sevr Antlaşması ile de Anadolu işgal edilmiş; padişah düşman işgallerine itiraz etmezken, Anadolu’da halk isyan etmeye başlamışsa da bölgesel olan bu isyanlarla düşmanı yurttan kovmanın olanağı olmadığı ortadaydı. İzmir’in Yunanlılarca işgali, halkta bardağı taşıran son damla olmuş, bu dağınık halk hareketlerini gören ve onları tek çatı altına birleştirerek zaferin mümkün olduğuna inanan Mustafa Kemal, artık harekete geçmeye karar vermişti.

Padişah Vahdettin tarafından işgal kuvvetlerinin baskısıyla hem Samsun civarındaki ayaklanmaları önlemek hem de Mustafa Kemal’i İstanbul’dan uzaklaştırmak amacıyla 9. Ordu Müfettişi olarak atanan Mustafa Kemal, 16 Mayıs 1919’da Bandırma Vapuru ile yola çıktı. 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak bastığında Anadolu’nun yazgısı da değişecekti…

KADINLAR HANGİ GÖREVLERİ ÜSTLENDİ?

a) Mitingler ve Protestolar Düzenlemek

Kadınların tepkisi açısından ilk dikkat çeken olay, 19 Mart 1919’da “İnas Darülfünunu” ve “Asri Kadınlar Cemiyeti” üyelerinin Fatih türbesindeki protestolarıydı. 15 Mayıs 1919’da İzmir’in işgaliyle protestolar artmış, mayıs ayı boyunca Anadolu’nun her yerinde düzenlenen mitinglere kadınlar da katılmıştı. 19 Mayıs’ta, Mustafa Kemal’in Samsun’a çıktığı günde, İstanbul Fatih’teki belediye binası önünde yapılan büyük bir mitingde Halide Edip Adıvar ile Meliha Hanım konuşmacılar arasındaydı.

22 Mayıs’ta Kadıköy’deki mitingde Halide Edip, “Kendilerinin olmayan toprakları âleme terk etmek isteyenler, halkın sedâsı önünde eğileceklerdir” diyordu. 23 ve 30 Mayıs tarihlerinde Sultanahmet Meydanı’nda iki büyük miting yapıldı. 30 Mayıs’ta Şükûfe Nihal Hanım şöyle diyordu; "Biz bu belalara, felaketlere niçin düştük biliyor musunuz? Sustuk da ondan, haksızlıklara zulme karşı isyan etmedik, sükut ettik. Tecavüzlere sesimizi çıkarmadık. Eğer biz seçme şansına sahip olsaydık ve milletin sinesinden doğacak milli bir Meclisimiz ve bu itimadı kazanmış bir kabinemiz olsaydı biz bu günleri görmezdik."

b) Anadolu’da Örgütlenen Kadınlar

Direnişi Anadolu’da yaymak amacıyla kadınların örgütlenme çalışmaları başlamış ve Kasım 1919’da Sivas’ta Sivas Valisi Reşit Paşa’nın eşi Melek Reşit Hanım tarafından “Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti” kurulmuştu. Bu cemiyetin hızla memleketin çeşitli yerlerinde de şubeleri açıldı. Bir taraftan da “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi” ile yazışmalar yapılıyordu. Bir örnek verelim:

“Sivas, Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyetine

Ankara, 9 Mart 1920

Muhterem Hemşirelerimiz yeni bir muaveneti vatanperveranelerinden bahis 12 Şubat 1336 (1920) tarihli ve 66 numaralı tahriratı, kemali ihtiram ile aldık. Anadolu Kadınlarının hidematı vataniyeye........

© Gazete Pencere