Londra’daki yazılı basın emekçileri Hürriyet’in uzun yıllar temsilciliğini yapmış olan Faruk Zabcı ile Kazım (Akkuş) Usta’nın Efes restoranında 3 Aralık (2023) akşamı bir araya geldik. Zabcı şimdi özel bir bakımevinde. 76 yaşındaki eski gazeteci, meslektaşlarını görünce sevindi. Hürriyet Londra’da bir dönem çalıştığım arkadaşlarım Mustafa Köker, Nevsal Elevli, Mihrişah Safa, Halil Yetkinlioğlu, Celal Sönmez, Gonca Yağcı, Nurten Beyhatun, Betül İyilik ve gecenin organizötörü Mehmet Taisi Güzel ile geceye katılan Nural Ezel, İzzet Edige ve Şener Sağlam evlerine döndüklerinde ne düşündüler bilmiyorum ama bir tarih öncesinde hayatın bizleri eninde sonunda köşeye sıkıştıracağını öngörmemiz olanaksızdı.

Zabcı, Hürriyet Londra temsilcisi olarak Oxford Street’teki (D’Arbly Strett) ofisinde Hürriyet’in İstanbul’daki merkezi için haber göndermekle sorumluydu ama asıl sorumluluğu başka işler de yapan patronların Londra’daki yardımcısı olmaktı. İnternetsiz dönemde bu önemliydi. Galatasaray Lisesi’ni bitirmiş, İngilizcesi kadar Fransızcası da mükemmel olan Zabcı; asla küfür etmez, nefret duymaz ve kin tutmaz. Bir başka özelliği de içki içmez, ısrar karşısında içerse de bir kadeh rakıdan da körkütük sarhoş olur. Farklı bir düşünme yöntemi olan Zabcı için öncelik ne yazık ki hep patronlarıydı. Sanırım 2003’tü, telefonda Hürriyet’in patronu Aydın Doğan’ın kızı garip bir marka adı verip ondan 5 kutu istediğini söylemişti. Zabcı telefonu kapattıktan sonra bizden onu bulmamızı istedi. Biz de haliyle “O ne?” diye sorduk. Bizimkisi “Bilmiyorum ama patronu da arayıp soramam” dedi. Dükkân dükkân gezip o mereti sorduk. Sonunda bir eczacı “diş macunu markası” dedi. Zabcıyla buna benzer “güler misin, ağlar mısın?” türünden yüzlerce anım var…

LONDRA HÜRRİYET’İN GEÇMİŞİ

Londra Hürriyet’in başlangıç tarihine dönersek; Hürriyet’i ilk Namık Kemal 1868’de Londra’da çıkarsa da 1948’de Sedat Simavi’nin kurduğu Hürriyet’in Londra tarihi Necati Sağer’le başlatılabilir. İlk toplum gazetesi “Türk Sesi”ni 1959’da çıkaran Kıbrıslı Necati Sağer, Birleşik Krallık’taki Türkiye ve Kıbrıs’tan gelenlerin 150 yıllık tarihi “Londra’daki Bizim’Kiler”i yazarken Hürriyet için 1954-58 arasında temsilcilik yaptığını söylemişti. Sağer arşivini kitaplaştırmadan ve araştırmacılarla paylaşmadan 2018’de 89’undayken Londra’da vefat etti.

Doğan Uluç 1964-70 arasında Hürriyet’in Londra temsilcisi olur. “Kupa Ası” başlıklı kitabı olan Uluç, yaşadığı ABD’de 2022’de yaşamını yitirdi. Kitap çalışması sırasında telefonla görüştüğüm Uluç, 1960’lar Londra’sındaki bizim toplumu anlatmıştı.

Londra Hürriyet’te 1970-88 arasında temsilcilik yapan Nuyan Yiğit de toplumda iz bırakanlardan. “Londra’ya Sever misiniz?” başlıklı kitabı olan Yiğit, 1974 Kıbrıs Harekatı sırasında dönemin başbakanı Bülent Ecevit’i özellikle Londra gezisinde yakından izler. Yiğit, ne yazık ki benim gözümde sınıfta kalan bir gazeteci. Toplum tarihinde en önemli kırılma noktalarından 1974’teki Wimpy Grevini “komünistlerin işi” diyerek haberleştirmezken, 2 Mayıs 1977’de Arap şeyhlerinin desteği ile “yeşil kuşak” projesinin bir parçası olan Shacklewell Lane Camisi için “Şükür Londra Türk camisine kavuşuyor” manşetini atmış. Nuyan Yiğit 2016’da 89’undayken vefat etti. Gazeteci, çerçevenin tamamını algılamalı ve inanç ya da ideolojinin gözünü kör etmesine izin vermemeli. Haber değeri varsa işine gelmese de yazmalı. Öyle değil mi?

HÜRRİYET’TE FARUK ZABCI DÖNEMİ

Yiğit’in yardımcısıyken görevi 1988’de devralan Zabcı, Londra ofisinin kapatıldığı 2015’e kadar görevde kalmayı başararak “En uzun yurtdışı temsilci” ünvanını da kazandığı söylenebilir. Londra ofisinin kapatılma gerekçesini sorarsanız, “Türkiye’nin gazeteler mezarlığına dönüşmesiyle ilintili” derim. Hürriyet de bu süreçten nasibini alarak haberden daha çok propaganda aracına dönüştü. Londra’daki ulusal basına çalışan biz profesyonel gazeteciler de böylece çemberin dışına itilmiş olduk. Kimimiz (benim gibi) toplum........

© Eurovizyon