Okur yazardan hallice bir nüfus her gün zorunlu “unorthodoks” ekonomi dersine maruz kalınca, tabanda “altına hücum” kaçınılmaz. Sonrasında oturup yaptıklarımızı ekonomi disiplini içinde tanımlamaya çalışmak… ne desem ki, olmuyor! Türkiye kalıpları yıka yıka gidiyor. Biz değil de, bizi izleyenler yoruldu! Alem 2024 Türkiye’sine hazır olsun…

Siz memeli değilsiniz

Matrix filmini yeniden izleyin yeter. Ajan Smith, Neo’ya; “Türlerinizi sınıflandırmaya kalktığımda insanların memeli olmadığını fark ettim. Memeliler ortama uyum sağlar. Siz yayılıyor, ele geçiriyor, yok ediyorsunuz. Gezegende bunu sizden başka bir de virüs yapıyor. Siz gezegenin kanserisiniz” diyor. Ajan Smith’in bunu genel insanlık için söylediğini sanmıştık. 2024 model biz!

Tuhaf olan, kansere çare bulmak üzere çalışırken gezegendeki virüs atağına aşı bulan da bir Türk! Uğur Şahin-Özlem Türeci çifti. Böyle de bir milletiz işte. Acilen devşirdikleri mRNA aşısıyla insanlığı Covid’den kurtardılar. Servetlerini virüs maharetiyle katladıklarını okuduk ve nedense çok konuştuk. Onlar o serveti yeniden araştırma laboratuvarlarına aktarıp gezegenin kanseri olan insanların, kanseri yenebilmesi için çalışmaya döndüler. Bu çift, belli ki, kanserin kitabını yazacak bence ekonominin kitabını da yazmalı. Exit yapıp zengin olma hayaliyle start-up kuran girişimciler de döne döne okumalı.

Menemen Endeksi Mucidi

Makroekonomi Doçenti Caner Özdurak’la ikinci ekonomi söyleşimizi yaptık. Youtube kanalımda bulabilirsiniz. İkinci kitabı Grafiktisat’ta yukarıda alıntıladıklarım ve daha birçok örnek var. Özdurak ruhen çizer. Çizgi roman geleneğinin sadık üyesi ve uygulamacısı. Menemen Endeksi’nin de mucidi. İlk söyleşimizde bana ekonomiyi menemenle anlatınca her şey kafamda oturmuştu.

Enflasyon en popüler konularımızdan biri. Endeksler yetmiyor çözümlemeye. Fiyatlar sürekli artıyor. Kaldı ki, fiyat artışını artık mutfak artışıyla anlatamıyoruz. Sorun fiyatların artması kadar, kontrolsüzce artıyor olması. Satın aldığımız “şey” her ne olursa olsun, fiyatı maliyetin çok üstünde.

Freni patlamış TIR

Gelir yapımız o kadar bozuk ki, açlık sınırının altını ve biraz üstünü tutmuş olanlar nüfusun çoğunluğunu, Oligark’larla boy ölçüşecek kadar zengin şöhret budalası fenomenler ile karda yürüyüp izini belli etmeyen küçük zengin zümre arasında sıkışmış bir 2024 geldi. Özdurak, Menemen Endeksi’nden sonra “Survivor Endeksi” geliştirmiş. İlk söyleşimizi Menemen’e ikicisini Survivor’a endeksleyince görüşmemizi “trioloji” olsun diye üçlediğimizde çıkacak endeks beni korkutuyor. Bu arada, Menemen Endeksi artık uluslararası literatürde; Bloomberg, “3 yumurtalı omlet endeksi”, İngilizler, “English Breakfast Endeksi” olarak uyarlamış.

Türkiye’de enflasyon düşmüyor. Asgari ücretin artırılması da çare olmuyor. Yılın başını sonunu kutlamayı caiz bulmayıp, saat 24:00’te havai fişek yerine zam patlatırsanız, Ortodoks kararlar çare üretemiyor. Ülkenin kendisi unorthodoks!

Özdurak’a, “Yaşadığımız dünyayı tanımlamak neden bu kadar zor?” diye sordum, “Herkes kendi zaviyesinden........

© Ekonomim