Türkiye’de 2023 yılında konut satışları önceki yıla göre yüzde 17,5, Aralık ayları itibariyle yüzde 72,3 geriledi. Konut kredisi yok denecek kadar az, varsa da kullanmak cesaret istiyor. Konut pazarında büyük durgunluğa rağmen fiyatlarda ve kiralarda gerileme yaşanmadı, şimdi fiyat artışları konuşuluyor.

Esas teori neydi? Bir ürüne talebi düşürürsen fiyatı da düşer. Ancak bu normal şartlarda geçerli bir kural olsa gerek. Çünkü bu defa talep düştüğü halde konut fiyatları ve kiralar düşmedi. En azından ‘düştü’ desek itiraz edenlerin sayısı daha çoktur. Kredi muslukları kısıldı, faizler ateşlendi ve konuta talep ciddi geriletildi. Peki neden fiyatlar düşmedi? Bunun en önemli nedeni konut üretiminde yani arz tarafında sert gerilemenin çok daha önce başlamış olmasıdır. 6 Şubat depremleri de ülkemizin konut stokundan yaklaşık 650 bin konut eksiltince fiyat düşüşü yerine stagflasyon (durgunluk içinde fiyat artışı) yaşanması kaçınılmaz oldu. Ne olduğunu anlamak için 2023’ün konut pazarı görünümüne bir bakalım.

Ülke genelinde 2023’te 1 milyon 225 bin 926 konut satıldı. 2022’ye göre yüzde 17,5 azalma var. Bu rakam son 9 yılın en düşük toplam satışını ifade ediyor. Daha da kötüsü konutların sadece 379 bin 542’si ilk el yani yeni konut. Bu rakam konut üretiminin yıllık talebe göre yarı yarıya azaldığı anlamına geliyor. 2023’te el değiştirmiş 846 bin 384 konut ise ikinci el konut. Bu rakam da vatandaşın birinin diğerine sattığı eski konutları ifade ediyor. Daha kötüsü 2023’te sadece 177 bin 748 konut ipotekli satılabilmiş, bu da kredi kullanarak satılan konut miktarının çok düşük, faizlerin ise çok yüksek olduğunun kanıtı. İpotekli satışta 2023 rakamı, 2022 rakamına göre yüzde 36,6 gerilemiş durumda. Bütün veriler çift haneli gerilemeleri yüzümüze vuruyor.

Tablo daha da kararıyor

‘Satışlarda 2023 Kasım ayına göre Aralık ayında artış var’ diyenler olabilir ama zaten kıyaslama da öyle yapılmaz. Elma ile elma kıyaslanabilir. 2023 Aralık ayında 138 bin 577 konut satıldı. 2022 Aralık’ta bu rakam 207 bin 963, 2021 Aralıkta da 226 bin 503 adetti. Görüldüğü gibi Aralık aylarına bakınca da tablo her Aralık ayında daha da kararıyor.

Yıllık rakamları iç açıcı bulmayanlara, Aralık ayı rakamlarına hiç bakmamalarına tavsiye ediyoruz. 2023 Aralık ile 2022 Aralık aylarını kıyaslarsak ipotekli satışlardaki düşüş yüzde 72,3 olmuş. Öyle ki Aralık ayında satılan 138 bin 577 konutun sadece 6 bin 42’si ipotekli (kredili)........

© Ekonomim