Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru Nisan'da 59,77'ye yükseldi. Böylece Türk Lirası’nın (TL) reel değeri Eylül 2021'den beri en yüksek seviyeye çıktı. Aynı dönemde Yİ-ÜFE bazında reel efektif döviz kuru endeksi ise 91,64'e yükseldi. ÜFE ve TÜFE bazlı reel efektif kurdaki ayrışma ise çok ilginç bir boyuta geldi.

Nominal efektif döviz kuru (NEK); Türkiye'nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, TL'nin ağırlıklı ortalama değerini verir bize. Ağırlıklar ikili ticaret akımlarına göre belirleniyor.

Reel efektif döviz kuru (REK) ise NEK'teki nispi fiyat etkileri arındırılarak elde edilmekte. Reel efektif kurun artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını, diğer bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını göstermekte. Hani bir dönem rekabetçi kur diye uydurulan bir kavram vardı ya işte rekabetçiliğin asıl göstergesi bu reel efektif döviz kuru. Yani rakiplerinize göre ürettiğiniz, sattığınız mallar pahalı mı yoksa ucuz mu buradan anlıyoruz.

Yurt içi Üretici Fiyat Endeksi; bir ülkede üretimi yapılan ve yurt içine satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarının fiyat değişimlerini endeksi. Üretici fiyatından kasıt, yurt içinde üretimi yapılan ürünlerin, KDV, ÖTV vb. dolaylı vergiler hariç, peşin satışı. Bu endeks, yılbaşından bu yana (En son veri Nisan ayına ait) yüzde 17,87 artmış, yıllık artışı ise yüzde 57,68 olmuş.

Bir de Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi var. Bu endeks de siparişin geçildiği andaki (varsa iskonto sonrası) malın navlun, sigorta ve yurtdışında yapılan diğer masraflar hariç mal bedeli (FOB) satış fiyatını ölçüyor. Buna göre endeks değeri, yılbaşından bu yana (En son veri Mayıs ayına ait) artışı yüzde 13,64 iken, yıllık artış oranı yüzde 65,53’ü bulmuş.

Her üç veriyi bir arada değerlendirince, hem içeride hem dışarıda maliyetlerin arttığı, sürünen kur rejimi ile ihracatçının işi çok zor olduğu gün gibi ortada.

Fakat ülke ihracatçılarının uzun dönemli geleceğini ilgilendiren bir diğer konu da Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’dır (SKDM) ya da bilinen adıyla ‘Sınırda Karbon Ayak İzi’ uygulamasının kısa süre sonra başlayacak........

© Ekonomim