2024 ilginç bir yıl olmaya aday görünüyor doğrusu. 2023’ün küresel ekonomi için uzun vadeli etkileri açısından en önemli hadisesi aslında jeoekonomik ayrışmaydı. Eskiden küreselleşme deyince dünya bir bütündü, parçalara ayrışmamıştı. Dünya o bütünlük sayesinde düzleşiyordu bir nevi. Artık değil.

Neden? Ekonomik güvenlik ile ilgili endişelerden. Ülkeler arasında beliren derin güven bunalımı, 2024’ün akılda tutulması gereken birincil belirleyicisi olacak gibi duruyor. Ya ülkeler arasında güveni tesis edecek bir yeni yol bulacağız ya da bu yıldan başlayarak uzun süre bu jeoekonomik ayrışmayı konuşacağız.

Doğrusu ya, dünyanın birbiri ile iletişimi kesmeye başlayan ekonomi bloklarına ayrışması süreci, pandemiyle birlikte başladı. Hadisenin siyasi rekabetle ilgili bir nedeni elbette var. Ama mesele bir tek siyasetten ibaret değil. Çin’in pandemiyi yönetme tarzı, ekonomik güvenlikle ilgili endişeleri körükledi doğrusu.

Ulus ötesi tehditleri yönetmek için gereken mekanizmalara sahip olmadığımızı yenilerde öğrendik. Şimdi herkes pandemi, iklim değişikliği, radikalleşme ve ekstremizm gibi ulus ötesi tehditler için ne yapmak gerektiğini düşünüyor. Bir taraftan da herkes kendi blokunu diğerinden ayrıştırmaya çalışıyor.

Hindistan neden önemli oldu, otomobiller neden limanda kaldı?

Doğrusu ya ben 2024’te dikkate alınması gereken iki haberi bu aralarda gördüm. Öncelikle geçen hafta Volswagen Amerika’ya satmak üzere getirdiği otomobilleri ülkeye sokamadı. Binlerce Porsche, Bentley ve Audi limanda kaldı. Neden? Haberlere göre, ana şirket olan Volkswagen’in tedarikçilerinden birinin bazı parçaları Sincan’daki Uygur çalışma kamplarından temin etmiş olması, “Uygur Zorla Çalıştırmayı Engelleme Yasası”na (Uyghur Forced Labour Prevention Act) aykırı bulunmuştu Amerikalı yetkililerce.

Yasal düzenleme, Temmuz 2021’de Amerikan Senatosu’ndan oybirliğiyle geçip Aralık 2021’de de Kongre’de 428’e 1 kabul edilmişti. Ama doğrusu ya, ilk kez yasal düzenleme harekete geçiyordu. Volkswagen, 1000 Porsche SUV, birkaç yüz Bentley ve birkaç bin Audi’yi kapsayan bu inceleme sonucunda gereken tedbirleri almakta olduğunu açıkladı.

Hindistan’ın ise artık Apple şirketinin küresel iPhone üretiminin yüzde 12’sini artık tek başına üstlenmiş olduğu da bu aralar açıklandı. Jeoekonomik ayrışma aslında küresel değer........

© Ekonomim