Semboller olmadan ve elbette siyasi mitler olmaksızın hiçbir gerçek sol veya sağ politik hareket ete kemiğe bürünemez ve güç kazanamaz. Bugün gerek Cassirer’in Nazi örneğinden yola çıkarak olumsuz anlamda ilkel topluma yakıştırdığı mitler ister Kantorowicz örneğinde olduğu gibi pozitif anlamda modern dayanışmacı ve demokratik toplum için kullanılabilecek mitler yoksa siyasetin sıradanlaştığını biliyoruz. Marx böyle düşünmüyordu. Ütopik sosyalistlerin ve bazı Fransız sosyalistlerinin yeni bir din kurma çabalarını hoş karşılamadığı gibi, semboller ve ayinlerle bezeli işçi kardeşliklerinin kabul törenlerini, yeminlerini, “geleneğin otoritesini” hatırlatan her tür dekoru reddediyordu. Fransız Devrimi kostümlerini de reddetmişti. Burjuvalar Romalı gibi giyinerek mücadelelerinin sınırlı burjuva ufkunu kendilerinden bile saklayıp heyecanlarını tarihsel trajedi mertebesine çıkarmayı denemiyorlar mıydı?

Marx, Louis Napoléon’un 18 Brumaire’inde açıkça yazar ve Hegel’in bütün önemli tarihi olaylar ve kişilikler iki defa tekrar eder sözüne göndermeyle meşhur “eklemeyi unutmuş; ilk defa trajedi, ikinci defa fars olarak” lafı da ilk cümlesidir. Burada Marx’ın Aydınlanmacılığı bütün netliğiyle görülüyor. Siyasetin Hobbes’ın iddia ettiği gibi doğa bilimlerine denk bir bilim olduğu veya Condorcet’nin savunduğu gibi siyasi ve matematiksel yapıların aynı gerçeği paylaştıkları şeklindeki katıksız Aydınlanma tezleri elbette Marx’ın nahif bulacağı tezlerdir. Ancak Marx’ın Descartes’ın gerçek ve açıklığın eş anlamlı olduğu, siyasetin ve........

© Ekonomim