Başlıktaki soruya giderek daha çok muhatap olmaya başladım. Özellikle TÜFE hesaplamasında bazı kalemlerde hiç mi hiç inandırıcı olmayan, hayatın gerçekleriyle hiç mi hiç uyuşmayan fiyatların dikkate alındığını yazdıktan sonra bu soru daha çok sorulur oldu.

“Tamam, TÜİK’in hesaplamasındaki fiyat yanlışlarını yazıyorsun yazmaya da, peki gerçek enflasyon kaç?”

Madem bu soru giderek daha fazla soruluyor, ben de yanıt vereyim:

“Bilmiyorum, bilemem de zaten! Enflasyon oranını hesaplamak öyle kolay bir iş değil. Ben TÜİK’in enflasyon hesaplamasında bana göre var olan eksiklikleri ortaya koyabilirim ama alternatif bir hesaplama yapamam. Bunu yapabilmek için çok iyi bir altyapıya sahip olmak gerekir. Çünkü her ay binlerce veri toplayıp bunları değerlendirmek hiç de kolay bir iş değildir.”

Bunu söyledikten sonra şunu da ekliyorum:

“Bir de önerim var, alternatif hesaplama yaptığını iddia edenleri de pek ciddiye almayın!”

Bu yazdıklarımdan sonra hemen bazı itirazların dile getirileceğini biliyorum; “Sen de zaman zaman tahmin yapıyorsun ama” diye. Doğru; ama bu itirazın içinde benim yapacağım izahat var zaten. Ben zaman zaman yalnızca tahmin yapıyorum, ilgili ay geride kaldıktan sonra “Artış şudur” demiyorum. Bazı göstergelere bakarak herkes bir tahminde bulunabilir; tahmin ayrı, gerçekleşmeye ilişkin olarak küsuratına varacak düzeyde “Hayır gerçek oran şu olmalıydı” demek ayrı.

En temel neden, Türkiye’de enflasyonun çok yüksek seyrediyor olması ve gelir artışının enflasyona yetişememesi.

Düşünsenize, yıllık enflasyon yüzde 7-8 olsa, hele hele o bir türlü ulaşılamayan yüzde 5’lik yıllık hedefe inilebilse, buna göre aylık oranlar yüzde 0.5 dolayında seyretse, hatta geçmişte yaşandığı gibi kimi aylar negatif oranlar görülse enflasyona ilişkin böylesine tartışmalar yaşanır mıydı?

Diğer yandan enflasyon yüksek ama hayat pahalılığı bu düzeyde olmasa oranlara güvensizlik yine de bu boyuta ulaşır mıydı?

Enflasyon ve hayat pahalılığı aynı kavramlar gibi düşünülebilir; ama öyle değil. Enflasyon kadar gelir artışı olsa hayat pahalılığından söz edilmezdi.

Vatandaş örneğin 100 liralık gelirle 100 liralık mal ve hizmet yerine 200 liralık gelirle 200 liralık mal ve hizmet alır ve sorun yaşamazdı. Oysa........

© Ekonomim