Gelir Vergisi Kanunu’na göre, gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Kanuna göre mahiyetlerine göre gelir unsurları; ticari kazanç, zirai kazanç, ücret, serbest meslek kazancı, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardır.

Ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar (hizmet karşılığının mal olarak verilmesi) ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen (konut, araç sağlanması vb.) menfaatlerdir. Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir. Ücretlere ilişkin olarak kanunda belirtilen istisnalar uygulandıktan sonra vergileme kesinti yoluyla ya da yıllık beyanname ile beyan edilmesi suretiyle olur.

Ücret

Ücret, bedensel ya da zihinsel bir emek karşılığında işverenden elde edilen geliri ifade eder. Bu gelir ya da hasıla para şeklinde olabileceği gibi ayni veya para ile temsil edilebilen menfaat şeklinde de olabilir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık ilişkisi niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması ücretin niteliğini değiştirmez.

Ücret Olarak Vergilendirilecek Diğer Ödemeler Kanunu’nun 61’inci maddesinde 7 bent halinde sayılmıştır.

Ekonomik ve sosyal amaçlarla çalışanlara sağlanan gelir ve menfaatlerin bir kısmı vergiye tabi tutulmaz-vergiden istisna edilir. Gelir dağılımındaki adaletsizliği azaltmak amacıyla dar gelirli kişilerin desteklemek gerekli görülebilir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinde ücretliler için ön görülen istisnalar belirttiğimiz amaçlara uygun istisnalardır.

Ayrıca, 23.ncü maddede sayılan ve vergiden istisna edilen ücretler. İşverence yapılan ne gibi nakdi ve ayni ödemelerin ücret gelirleri kapsamında kabul edildiğini de gösterir niteliktedir.

Müteferrik

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinde yer alan ücret istisnaları müteferrik istisnalar olarak adlandırılmıştır. Bunlar dışında ücret istisnaları da mevcuttur.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinde ücret niteliğindeki bir kısım gelirler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Elde eden kişilerin ekonomik durumu, bulundukları yerler, kişilerin statüleri ve verginin tahsil maliyeti göz önünde tutularak aşağıda yer alan ücretler vergiden istisna edilmiştir, Maddeye göre; ücretin gerçek safi değeri, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan safi miktardır.

Sosyal amaçlı istisnalar

- Köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5 bini aşmayan yerlerde faaliyet gösteren ve münhasıran el ile dokunan halı ve kilim imal eden işletmelerde çalışan işçilerin ücretleri,

- Gelir vergisinden muaf olanların veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin yanında çalışan işçilerin ücretleri,

- Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışanların münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri,

- Köy muhtarları ile köylerin kâtip, korucu, imam, bekçi ve benzeri hizmetlilerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallarını koruma bekçilerinin ücretleri,

-........

© Ekonomim