193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre, gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir vergisine tabi gelir unsurları; ticarî kazanç, ziraî kazanç, ücret, serbest meslek kazancı, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlardan oluşmaktadır.

Sahibinin nakdi sermaye veya para ile temsil edilebilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri gelirler-iratlar menkul sermaye iradı kapsamına girmektedir. Bu tür gelirler Gelir Vergisi Kanunu‘nun 75-79’uncu maddelerinde nelerin menkul sermaye iradı sayılacağı ve istisnalar hükme bağlanmıştır. Vergilendirme sahibinin yıllık beyanı ve /veya tevkif yoluyla olmaktadır.

1 / 1 / 2006 tarihinden önce ihraç edilen tahvil/bonolar ile bu tarihten önce iktisap edilen menkul kıymetlerden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi 1 / 1 / 2006 yılından itibaren elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde önemli değişiklikler yapılmıştır.

1 / 1 / 2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 67.nci madde ile büyük ölçüde kaynakta kesinti esasına dayalı vergileme rejimi benimsenmiştir.

Geçen hafta yazımızda hangi gelirlerin menkul sermaye iradı olarak kabul edileceği ve yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyanının gerekip gerekmeyeceği üzerinde durmuştuk. Bu hafta yazımızda yıllık beyanname ile beyan edilecek, safi gelirin tespitinde dikkate alınacak istisna ve indirimler üzerinde duracağız.

Vergilenecek tutar, menkul sermaye iradinin safi tutarıdır. Safi irat, iradın elde edilmesi için yapılan harcamalar, kanunun vergilenmeyeceğini hükme bağladığı indirim ve istisnalardan sonra kalan kısmıdır.

Bilindiği gibi, menkul sermaye iratları toplamının 150 bin TL’yi aşıp aşmadığının tespitinde de, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan ve ıradın elde edilmesi için yapılan giderler düşüldükten sonra kalan kısımları dikkate alınmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 78’inci maddesine göre, safi iradın bulunması için menkul sermaye iradının gayrisafi tutarından aşağıdaki giderler indirilir:

- Depo etme ve sigorta ücretleri gibi menkul kıymetlerin muhafazası için yapılan giderler

- Temettü hisseleri ile faizlerin tahsil giderleri ( Şirket toplantılarına bizzat veya vekaleten iştirak gibi sermayenin idaresi için yapılan giderler irattan indirilemez);

- Menkul kıymetler ve bunların iratları için ödenen her türlü vergi, resim ve harçlar (gelir vergisi irattan indirilemez.).

Verilenecek menkul sermaye iradı tutarının belirlenmesinde aşağıdaki unsurlar dikkate alınmaz. Kanun’un 76’ncı maddesi hükmü gereğince,

- Menkul kıymetin kuponlu veya kuponsuz olarak satılması,

-........

© Ekonomim