Uygulanma süresi bir yılı dolduran “para­sal sıkılaştırma” esas­lı ekonomik program kapsa­mında ilk para politikası aracı olarak etkin biçimde kullanı­lan faiz artırımları, yatırımla­ra sert fren yaptırdı. Sıkı para politikasının sanayi üretimi ve iç talebin yanı sıra yatırım­ları baskılayıcı etkisi de ista­tistiklere yansıdı.

Sanayi ve Teknoloji Bakan­lığı’nın açıkladığı ve en son veri olarak ocak-mayıs döne­mi gerçekleşmelerini yansı­tan istatistiklerine göre, bu dönemde teşvikli yatırımlar cephesinde ciddi bir kan kay­bı yaşandı. Çeşitli sektörler­den yatırımcı kuruluşların ülke genelinde gerçekleştire­cekleri yatırımları için Teşvik Uygulama ve Yabancı Serma­ye Genel Müdürlüğü tarafın­dan düzenlenen teşvik belge­lerinin geçen yıl ilk beş ayda 6 bin 869 olan sayısı, bu yıl ay­nı dönemde 4 bin 863’te kaldı.

Kapsamındaki yatırımların Gümrük Vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, faiz ve sigorta prim destekle­ri gibi teşviklerden yararlan­dırıldığı söz konusu teşvik belgelerinin toplam sayısın­da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29,2 oranında bir azalış yaşandı.

Beş ayda alınan belgeler kapsamında gerçekleştirile­cek yatırımların hacmindeki daralma ise yatırım sayısın­dakinden daha yüksek ger­çekleşti. Bu durum ortalama yatırım tutarındaki düşüşten kaynaklandı. Geçen yıla oran­la hem daha az sayıda yatırım için teşvik belgesi alındı hem de daha düşük bütçeli yatı­rımlara gidildi.

Belgelerin kapsadığı top­lam sabit yatırım tutarı, ge­çen yılın aynı dönemine göre cari olarak yüzde 42,6 düşüş­le 375,2 milyar liraya geriledi. Geçen yıl aynı dönemde 653,5 milyar liralık yatırım için teş­vik belgesi alınmıştı. Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) bu yıl ve geçen yılın ilk beş aylık dönemleri ortalamalarına gö­re yüzde 69 civarında gerçek­leşen yıllık enflasyonla indir­gendiğinde yatırım tutarın­daki “reel” azalışın yüzde 66 düzeyinde olduğu görüldü.

2023’ün ilk beş ayında 95,1milyar lira olan belge ba­şına ortalama yatırım tutarı, bu yıl aynı dönemde 77,1 mil­yar liraya düştü.

Ocak-mayıs döneminde hem alınan teşvik belgesi hem de sabit yatırım tutarı bazında sektörlerde tüm ana sektör­lerde sert düşüşler yaşandı.

Anılan dönemde 3 bin 131 imalat, 883 enerji, 607 hiz­metler, 155 tarım, 87 madenci­lik yatırımı........

© Dünya