Türkiye’nin Orta Vade­li Program (OVP) dene­yimi 19 yılı doldururken, yıllar itibarıyla ekonomide yol haritası niteliğindeki bu prog­ramlarda yer alan makro ekono­mik göstergelere ilişkin hedef­lerle ilgili dönemlerdeki fiili ger­çekleşmelerin uyumsuz bir seyir izlediği belirlendi.

Türkiye, 2006’dan itibaren her yıl, izleyen üçer yıllık dönemler­de izlenecek ekonomik politika­lar ve öngörülen makro ekono­mik hedefleri içeren bir orta va­deli program hazırlıyor.

Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlü­ğe giren OVP’lerde makro ekono­mik politikaların yanı sıra, temel gelişme eksenleri ve ana sektör­leri kapsayan politikalar ile GS­YH büyümesi, enflasyon, büt­çe dengesi, dış ticaret, ödemeler dengesi, işsizlik gibi temel makro ekonomik göstergelere ilişkin hedefler yer alıyor. Her yılın son çeyreğinde hazırlanan yeni üç yıllık OVP’de, bir önceki OVP’de yıllar bazında konmuş olan hedef ve politikalar, o yılki uygulama­ların sonuçları ve genel koşullar­daki değişmeler dikkate alınarak revize ediliyor.

2025-2027 dönemini kap­sayan 20’nci OVP de 5 Eylül’de Resmî Gazete’de yayımlandı. Ye­ni OVP ile özellikle kişi başına milli gelir ve enflasyonda iddialı hedefler ortaya konurken, önce­ki 19 OVP’de söz konusu hedef­ler ile gerçekleşmelerin genelde birbirini tutmadığı belirlendi. Her yılın son çeyreğinde hazır­lanan üçer yıllık OVP’lerde, daha ilk yıla ilişkin hedefler tutmadı ve revize edilmek zorunda kaldı. Bazı yıllarda kimi göstergeler­de lehte sapmalar olsa da genel­de hedefler yıllar itibarıyla çoğu göstergede aleyhte saptı.

OVP’lerde yer alan Tüketici fi­yatları (TÜFE) bazında enflas­yon hedefi 19 yılın bu yıl da dahil 17’sinde aleyhte saparak, hep he­defin üzerinde gerçekleşti.

Anı­lan dönemde yıllık enflasyon sa­dece 2009 ve 2019’da yıllık he­defin altında geldi, başka deyişle lehte saptı. 2009’da enflasyon yüzde 7,5 hedeflenirken yüzde 6,5; 2019 yılında da yüzde 15,9’luk hedefe karşılık yüzde 11,9 oldu. Diğer yıllarda ise enflasyon he­defleri hep aleyhte sapma gös­terdi.

Özellikle pandemi döne­minin başlangıcı olan 2020’den itibaren hedefler ile gerçekleş­meler arasındaki makas giderek açıldı. 2020’de enflasyon yüzde 8,5 hedeflenirken yüzde 14,6 ve 2021 yılında yüzde 8 hedeflenir­ken yüzde 36,1 düzeyinde gerçek­leşti. Yıllık yüzde 9,8’lik hedefe karşılık yıllık enflasyonun yüzde 64,3’e ulaştığı 2022, bugüne ka­dar en büyük aleyhte sapmanın yaşandığı yıl oldu. 2022 sonların­da hazırlanan 2023-2025 döne­mi OVP’de yüzde 24,9 olarak he­deflenen 2023 yılı enflasyonu da yüzde 64,8’i buldu.

Geçen yılın son çeyreğinde ha­zırlanan 2024-2026 dönemi­ne ait OVP’de bu yılın tümünde enflasyon yüzde 33 olarak he­deflenmişti. Bu yıl mayıs sonun­da yüzde 75,45’e kadar yükselen yıllık TÜFE artışı, izleyen aylar­da baz etkisiyle düşerek ağus­tos sonunda yüzde 51,97’ye indi. 2025-2027 dönemini kapsayan yeni OVP’de bu yılın tümünde enflasyonun yüzde 41,5 düzeyin­de gerçekleşeceği öngörüldü. Bu tahminin tutması için yılın ka­lan dört ayında aylık ortalama enflasyonun yüzde 1,76’yı geç­memesi gerekiyor. Yeni OVP’de yıllık enflasyonun 2025 yılında yüzde 17,5’e, 2026’da yüzde 9,7’ye, 2027’de yüzde 7’ye düşürülmesi hedefleniyor.

OVP’li yıllarda, gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) büyüme ora­nında hedefler ile gerçekleşme­ler de birbirine uymadı. Çoğu yılda gerçekleşme hedef oranın üzerinde, daha azında ise altın­da gerçekleşti. Bu dönemde en büyük aleyhte sapma yüzde 5’lik hedefe karşılık “eksi” (-) yüzde 4,8 gerçekleşmenin (küçülme) yaşandığı 2009 yılında;........

© Dünya