Uygulanan ekonomik prog­ram kapsamında geçen yıldan bu yana çeşitli vergi düzenlemelerine gidilirken, esas olarak dar ve sabit gelirlilerden oluşan tüketicilerin vergi yükü giderek ağırlaşıyor. Yeni vergiler ve vergi artırımları ile kamu mali dengelerinde henüz ileri düzeyde bir iyileşme görülmezken, vergide sosyal kesimler arası adaletsizlik ise giderek kronikleşiyor.

Yılın ilk sekiz ayına ilişkin büt­çe gerçekleşmeleri vergide ada­letsizliğin geçen yıla göre daha da arttığını ortaya koydu. Bu dönem­de toplanan her 100 TL verginin 67,20 TL’sini KDV, ÖTV vb. adlar altında tüketiciler, 32,80 TL’sini gelir, kâr ve servet sahipleri öde­di.

Yasal yüklenicisi nihai tüke­ticiler olan ve devletin başlıca fi­nansman kaynağını oluşturan söz konusu “dolaylı vergiler”de­ki tahsilat, sekiz aylık dönemle­re göre doğrudan vergilere kıyas­la çok daha hızlı bir artış göster­di. Gelir düzeyine bakılmaksızın herkesten aynı tutarda alındığı için vergi adaletini bozan bu ver­gilerin payı geçen yılın aynı döne­mine göre 2,9 puan artarken, gelir vergisi mükellefleri, şirketler ve servet sahiplerinin ödediği tuta­rın payı 2,6 puan düştü.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre ocak-a­ğustos döneminde geçen yılın eş dönemine göre yüzde 75,2 artış­la 5 trilyon 253 milyar liraya ula­şan toplam merkezi yönetim bütçe gelirlerinin yaklaşık yüzde 84’lük kısmı vergi tahsilatı yoluyla elde edildi. Bu dönemde kasaya giren vergi geliri yüzde 69,6 artışla 4 tril­yon 401,8 milyar lira oldu.

Vergi­deki artışın genel bütçe gelirlerin­dekinin altında kalması, doğrudan vergilerden kaynaklandı. Sekiz ay­da dolaylı vergi tahsilatı yüzde 77,2 artışla 2 trilyon 956,5 milyar liraya ulaşırken, aynı dönemde 1 trilyon 444,5 milyar lira olarak gerçekle­şen doğrudan vergilerdeki artış yüzde 57,3’te kaldı. Böylece doğ­rudan vergilerin geçen yıl ilk sekiz ayda yüzde 35,4 olan pastadaki pa­yı bu yıl yüzde 32,8’e geriledi; do­laylı vergilerin payı yüzde 64,3’ten yüzde 67,2’ye yükseldi.

Dolaylı vergiler içinde en yay­gını olan dahilde ve ithalde alınan Katma Değer Vergisinde (KDV) sekiz aylık tahsilatın toplam tu­tarı, gelir ve kurumlar vergisi ile mülkiyetten alınan vergilerin oluşturduğu doğrudan vergilerden elde edilen toplam geliri aştı.

Ocak-ağustos döneminde dahil­de üretilen mallar için 603 milyar, ithal ürünlere de 860,1 milyar lira tutarında KDV ödendi. Böy­lece toplam KDV tahsilatı 1 trilyon 463,1 milyar liraya ulaşarak ver­gi pastasının üçte........

© Dünya