Parasal sıkılaştırma esaslı ekonomik programın üre­tim, tüketim ve yatırımla­rı baskılayıcı etkisi Türkiye eko­nomisinde yavaşlamaya yol aç­tı. Milli gelirde büyüme oranı yılın ikinci çeyreğinde hız kese­rek yüzde 2,5’le düşük beklenti­nin de altında gerçekleşti. İkinci çeyrekte yavaşlaması beklenen büyüme oranında piyasaların tahmini yüzde 3 dolayında bulu­nuyordu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılının ikinci çey­reğindeki gayri safi yurt içi hası­la (GSYH) gelişmelerini açıkla­dı. Buna göre GSYH, nisan-ha­ziran dönemini kapsayan ikinci çeyrekte cari fiyatlarla geçen yı­lın aynı çeyreğine göre yüzde 78,6 artarak 9 trilyon 949 milyar 792 milyon TL oldu. GSYH’nin ikin­ci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 308 milyar 158 milyon dolar olarak gerçek­leşti. Zincirlenmiş hacim endek­si ikinci çeyrekte 216,1 olurken, geçen yılın ikinci çeyreğine göre büyüme oranına ilişkin ilk tah­min yüzde 2,5 olarak açıklandı.

Bu yılın ilk çeyreğine ilişkin da­ha önce yüzde 5,7 olarak açıkla­nan büyüme oranı da yüzde 5,3’e revize edildi. Buna göre ilk yarıda milli gelirde geçen yılın aynı dö­nemine göre büyüme yüzde 3,8 düzeyinde gerçekleşti.

Bu arada takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksine göre ikinci çey­rekte yıllık büyüme oranı yüzde 2,8 oldu. Mevsim ve takvim et­kilerinden arındırılmış endeks­te bir önceki çeyreğe göre artışın yüzde 0,1’de kalması ise parasal sıkılaştırmanın ekonomideki fren etkisini net biçimde ortaya koydu.

Büyümede yaşanan sert fi­renle, geçen yılın ikinci yarısın­da uygulamaya konulan parasal sıkılaştırma esaslı programın ekonomiyi soğutma etkisi so­mutlaşırken, resesyon senaryo­larını ve yüzde 50’ye yükselmiş olan Merkez Bankası politika fa­izinin düşürülmesi gerektiğini savunan kesimlerin argümanla­rı güçlendi.

Üretim yöntemiyle GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendi­ğinde; ikinci çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; en hızlı bü­yüme yüzde 7,4’le diğer hizmet faaliyetlerinde gerçekleşti. Revi­ze verilere göre sektörün ilk çey­rek büyümesi yüzde 0,9 olmuştu. İnşaat, ilk çeyrekteki yüzde 11’lik büyümeden sonra ikinci çeyrekte de yüzde 6,5 büyüdü. İlk çeyrekte yüzde 4,9 büyüyen tarım sektörü ikinci çeyrekte yüzde 3,7 büyüme kaydetti. Gayrimenkul faaliyet­leri ilk çeyrekte 2,1 olan büyüme oranı, ikincide yüzde 3,7’e yük­seldi. İlk çeyrekte bilgi ve iletişim faaliyetlerinde yüzde 4,3, finans ve sigorta faaliyetlerinde yüzde 6,4 olan büyüme oranları ikinci çeyrekte her iki........

© Dünya