Yılbaşından hemen sonra 55 milyon dolar ödenerek uzaya gönderilen ilk Türk astronottan sonra şimdi de bir Türk girişimci “uzay çöpleri”ni toplamak için girişimlerde bu­lunuyor. Uzay çöplerini toplama operasyonları için 3 ila 4 milyar euro gerektiğini belirten Gurur Gaye Günal, “uzay çöpü”nden kazanma hacminin 375 milyar euro olduğunu söyledi.

İstanbul Üniversitesi'nde Hu­kuk Fakültesi’nden sonra Ame­rikan Üniversitesi Washington College of Law’da “Tahkim Hu­kuku” üzerine çalışmalar yapan ve Lüksemburg Üniversitesi'n­de “Uzay Medyası ve Telekomü­nikasyon Hukuku Master”ını tamamlayan Günal, “30 ulusla­rarası iş birliği anlaşması imza­ladık. Bu anlaşmalar sayesinde, farklı ülkelerden gelen uzman­lar ve kurumlar ile iş birliği ya­parak projeyi daha geniş çapta uygulanabilir hale getiriyoruz” dedi.

ŞiraSpace’i üç yıl önce kuran ve “uzay çöpü” projesini geliş­tiren Gurur Gaye Günal DÜN­YA’ya konuştu…

İnsanoğlu üzerinde yaşadı­ğı dünyayı çöpe boğdu. Şimdi sıra uzaya mı geldi?

Maalesef, uzayda da çöp soru­nu bakımından artık dünyadan pek fark kalmamaya başladı. Av­rupa Uzay Ajansı’nın 2023 yılı çevre raporlarına göre, bugüne kadar yörüngeye 16 bin 990 uydu gönderilmiş ve bunlardan 2 bin 500’ü artık aktif değil. Ayrıca ha­lihazırda, çok sayıda uydu par­çası, 10 cm’den büyük 36 bin 500 parça uzay enkazı ve 10 cm’den küçük milyonlarca uydu ve roket parçası ile anten bulunmaktadır. SpaceX gibi firmaların 2023’ten bu yana binlerce uyduyu uzaya gönderme çabaları dikkate alın­dığında, uzayın bugünkü haliyle yaklaşık 20 bin uyduya ev sahip­liği yaptığını söyleyebiliriz.

Ancak dünyanın yörüngesi sı­nırlı bir kaynaktır. Eğer yörün­geye sürekli olarak daha fazla uydu ve uzay aracı yerleştirilir­se ve mevcut uzay çöplüğü so­runu çözülmezse, gelecekte yö­rüngenin kullanımı zorlaşabi­lir veya belirli yörünge bölgeleri kullanılamaz hale gelebilir. Bu nedenle, Dünyanın yörüngesi, dikkatli ve sürdürülebilir bir şe­kilde yönetilmesi gereken sınır­lı bir kaynaktır.

Öncelikle uzay çöpünün ne olduğundan başlamak iste­rim. Uzay çöpü nedir?

Uzay çöpü, dünyanın yörün­gesinde kontrolsüz bir şekilde dolaşan, artık kullanılamayan insan yapımı cisimlerin genel adıdır. Bunlar arasında eski uy­dular, roket parçaları, patlama­lardan kaynaklanan küçük par­çacıklar ve hatta uzay görevle­ri sırasında kaybolan aletler ve ekipmanlar yer alır.

Bu durum birkaç nedenden dolayı büyük bir sorun teşkil et­mektedir. Öncelikle, bu çöpler yörüngede çok yüksek hızlarda hareket ederler, bu da aktif uy­dulara ve uzay araçlarına çarp­tıklarında ciddi hasarlara yol açabilir. Ayrıca, uzay çöpleri ye­ni uydu fırlatmalarını ve uzay görevlerini daha karmaşık ve riskli hale getirir.

Bu nedenle, uzay çöpleri ko­nusundaki farkındalığın art­ması ve etkili çözümler gelişti­rilmesi, uzay operasyonlarının sürdürülebilirliği ve güvenliği için kritik öneme sahiptir.

Uzayın çöpünü toplama fikri nasıl ortaya çıktı?

Uzay hukuku ile ilgili yaptı­ğım araştırmalar ve çalışmalar esnasında fark ettim ki bu soru­na........

© Dünya