Har.1: Coğrafi Değişim, Küçük Firikya, Kuvalia, Thrakesia temi, Kıral Yolu (via regia), Tarihî Yollar (Roma Askerî Yolu, Arinnanda Yolu).

Makalenin amacı, fikir adamı Sevan Nişanyan’ın 102. Pazar sohbetinde: “Arapların ve Türklerin, Fırat’ın batısı ve burada yaşayan halka Roma ve Rum dedikleri ile bu ülkenin egemen kültürü olan ve malûm dili konuşan halkın ise kendilerine Elin dedikleri” şeklindeki ifadeleri ile Tomarza’yı tartışmaktır. Sevan Bey bir soru üzerine Tomarza adlı kentin Kybistra olabileceğini Roma, Rum, Yonan, Grek ve Elen kelimelerine açıklık getirmeye çalışmıştır.

Kybistra kenti, Tomarza ve yakını olmayıp, Ereğli (Konya) yanına yerleşmektedir.

Arapların ve Türklerin, Fırat’ın batısına ve buradaki halka Rum dedikleri el-Hak doğru olmasına rağmen, Fırat’ın batısının Elen olduğu açık değildir.

Elen veya Yonan denilen yer, Eğirdir Gölü’nün batısı olmalıdır. Çünkü bazı kaynaklarda Eğirdir Gölü’nün batısı için Ahijava, Akha, Yunanistan, Avrupa ve Batı denildiği halde, şarkı için Arzava, Asya, Natulus ve Suriye denilmiştir.

Açar Kelimeler: Ahijava, Akha, Elen, Helen, Yonan, Arzava, Asia, Syria, Hitit, Herodotos

Sevan Bey, 10 Aralık 2023 Pazar gecesi 102’nci sohbetinde bir soru üzerine (0.40d ile 1s 06d arası) Kybistra denilen yerin Kayseri-Tomarza olabileceğini ifade etti ki, Kybistra çok daha batıda; Karaman, Bozkır ve İbradı civarı olmalıdır.

Taberî, Karaman ile Mut arasındaki bölge için Ermeniye Nahiyesi der. Ermenek, Mut, Karaman ve Bozkır civarındaki bölgede ikinci bir Ermeni vilayeti daha vardır ve Büyük Ermenistan’daki Amasya, Dazimon ve sair isimler bu bölgede de vardır.

-Sevan Nişanyan

O, yine bir soru üzerine (sohbetin 1s 11d ile 1s 27d arası) Roma, Rum, Yonan ve Grek kelimelerini açıkladı. Fırat’ın batısında yaşayan halkın kendilerini Elin (Helen) diye ifade ettiklerini, MÖ 6. Asırdan beri İran bu halk için İyon ve Yonan, Araplar ve Türkler ise bu ülkeye ve bu ülkedeki halka Rum derler dedi.

Fırat’ın batısı için Araplar ve Türklerin Rum dedikleri doğru, ama Fırat’ın batısı Elen olmamalıdır. Çünkü “Kapadokyalılara Yunanlılar, Suriyeli derler” (Herodotos I, 72) kaydı, Yonan’ın Kapadokya’nın batısında bulunduğuna işarettir.

Herodotos’un Kserkses’in (Xerxes) yürüyüşünde zikrettiği Halis Nehri Çarşamba Çayı olup, bu çayın batısı Firikya, şarkı ise Kapadokya olup, bazı devirlerde Kapadokya, Eğirdir Gölü’ne kadar uzanır. Yine Herodotos, Kıral Yolu’nun Lidya ve Firikya’daki uzunluğunu 94,5 fersah (510 km) verir. Sardes ile Çarşamba çayı arası 516 km olup, Firikya hududu Çarşamba çayında son bulmaktadır. Romen Diyojen’in 1071 Malazgirt yürüyüşünde anılan Halis de Çarşamba çayıdır. Oğul Kyrus’un MÖ 401’deki yürüyüşü de Çarşamba çayının hudut olduğuna işaret eder.

Remsi (Ramsay), Kybistra’yı uzun tartışır ve Konya-Ereğli’ye yerleştirir. Kybistra'yı Cicero’nun Kapadokya'da, Kilikya hududuna yakın ve Toros'a civar olarak gösterdiğini söyler (bk. Remsi, 1960: 348, 372, 377, 396, 416). O, “Konya 50 mil Barata 39 mil Tyana” şeklindeki Peutinger tablosunu araziye yanlış yerleştirir (Remsi, 1960: 396). Barata, İbn Hordazbih’te Farita denilen yer olup, Güneysınır yanına, Tyana (Tuvena) ise Dana olmayıp, Karaman’a yerleşir. Kilikya valisi Cicero, MÖ 51’de Eğirdir (Laodikya 27-30 Tem.), Apameia (5 Ağu.), Şuhut (10 Ağu.), Akşehir (16 Ağu.) ve Konya (24 Ağu.- 03 Ey.) yoluyla 18 Eylülde Kybistra’ya ulaşır (Tozan, 2016: 111-112). Ordu günde ortalama 16-17 km yol almaktadır. Cicero’nun yürüyüşü büyük bir isabetle Kybistra’nın Ereğli ile Ulukışla arasındaki Bulgurlu yanı olduğuna işaret etmektedir. Fig.1 (Şekil 1)’deki Kilikya sınırları yanlıştır (Tozan, 2016: 112).........

© Dikgazete.com