Kad je stigla u Teheran jednog vrelog dana poznog leta pre tri godine, 22-godišnja Mahsa Džina Amini nije mogla ni da zamisli da će za nekoliko sati biti uhapšena, pretučena u marici i kasnije umreti pod krajnje sumnjivom okolnostima dok se nalazila u pritvoru iranske ozloglašene policije za moral.

I sve to samo zbog pramena kose koji joj je virio ispod marame.

Njena smrt je izazvala besne demonstracije koje su se raširile zemljom poput oluje.

Protesti su kasnije postali poznati pod imenom „Mahsin pokret“ ili „Žena, život, sloboda“.

Pogledajte video o Mahsi Amini

Demonstracije su započele kao javni vapaj za pravdom zbog smrti Amini, ali je brzo prerastao u nešto veće – pokret za prava žena i šire političke promene.

Njihovi slogani varirali su od poziva na veću slobodu do zahteva za svrgavanje klerikalnog režima i krivično gonjenje odgovornih za čitave decenije represije.

Amini je putovala u prestonicu iz Sakeza, grada u pokrajini Kurdistan u zapadnom Iranu, da bi posetila rođake i pošla u obilazak, ali je njena tragična smrt pokrenula zahtev za promenom.

Od tada je Iran doživeo transformaciju koju kleričko vođstvo nije moglo da predvidi.

Za samo tri godine, žene u najzabitijim oblastima zemlje počele su otvoreno da se protive obaveznom kodeksu oblačenja.

Prema iranskom zakonu, koji se zasniva na tumačenju Šerijatskog prava, žene moraju da pokriju kosu hidžabom (marama za glavu) i nose duge, široke tamne ogrtače poznate kao čador čija je funkcija da im sakrije stas.

Od 2006, specijalna policija formalno poznata kao Patrole za usmeravanje (Gašt-e Eršad) dobila je zadatak da sprovodi ta pravila.

Ali događaji iz 2022. sve to su doveli u pitanje na suštinski način.

Otpor javnosti prema strogom kodeksu oblačenja postojao je i pre, ali je bio sporadičan i uglavnom ograničen na Teheran i druge velike gradove.

Sada se značajan broj žena više ne pridržava strogih pravila nametanih više od četiri decenije, izabravši da same odlučuju šta će nositi i kako će to nositi.

U duboko konzervativnom društvu, prizor živopisnih haljina, košulja, farmerki i suknji koje otvoreno nosi sve veći broj žena pokazatelj je koliki je potres izazvala smrt Mahse........

© Danas