Türkiye Cumhuriyeti “halk iradesi”ne dayalı seçimlerle oluşan Gazi Meclis tarafından kurulmuştur. 23 Nisan 1920’de açılan TBMM’den önce halk iradesini yansıtan yerel kongreler ortaya çıktı. Bu kongreler dünyanın hemen hiçbir yerinde görülmeyen yerel, halka dayalı demokratik girişimlerdi.

Seçim sonuçları karşısında şok yaşayan Cumhur İttifakı liderleri dayanaksız sözler söylüyor. Örneğin MHP lideri Bahçeli, CHP lideri Özgür Özel’in “Cam tavanı kırdık” sözlerine tepki vererek “Türkiye Cumhuriyeti sandıkta kurulmamıştır” dedi.

Oysa Türkiye Cumhuriyeti “halk iradesi”ne dayalı seçimlerle oluşan Gazi Meclis tarafından kurulmuştur. Yabancı bilim insanları Cumhuriyetin halk iradesine dayalı olarak kurulduğunu “istisnasız” kabul ederler.

Örnek olarak benim çok beğendiğim, aşağıdaki değerlendirmeyi verelim:

“... 1921 Anayasası Batılı ve çağdaş bir nitelikteydi. Bu özelliğini arkasındaki halk hareketine, ... bütün sınıflarıyla ayaklanmış olmasına, milletin vekillerinin de bundan kesin olarak etkilenmiş olmasına borçluydu.” (M. Rousseliere, La Turquie Contitutionnelle, s. 200; aktaran B.Tanör, Kurtuluş-Kuruluş, Cumhuriyet Kitapları)

Oluşumu bakımından TBMM gerçekten demokratikti ve milli iradeye dayanıyordu. 23 Nisan 1920’de açılan TBMM’den önce halk iradesini yansıtan yerel kongreler ortaya çıktı. Bu kongreler dünyanın hemen hiçbir yerinde görülmeyen yerel, halka dayalı demokratik girişimlerdi. Kuşku yok TBMM’nin Kuvayı Milliye ve demokratik köklerini oluşturuyordu.

Osmanlı Devleti’nin yenilgiyi kabul ettiği Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 30 Ekim 1918’de imzalanmasından TBMM’nin 23 Nisan 1920’deki açılışına kadar geçen 1.5 yılda binlerce delegenin katıldığı kongreler yapılmıştır.

Gerçekten 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkesi’nden sadece altı gün sonra 5 Kasım 1918’de “Kars İslam Şûrası” toplandı. Ardından Kars Büyük Kongresi ve Ardahan Kongresi toplandı.

4 Eylül 1919’da toplanan Sivas Kongresi’nden önce yerel ya da bölgesel girişimlerle 26 kongre yapılmıştır. Kars’tan Balıkesir’e,........

© Cumhuriyet