Sanat dünyasında ödüllerin yararları ve zararları her zaman tartışma konusu olmuştur, ama özellikle sinema gibi geniş kitlelere seslenen bir sanat dalında ödüllerin işlevi tartışma götürmez. Sanatçılar için bir motivasyon kaynağı olmanın yanı sıra sinema endüstri için hayat öpücüğü olabiliyor ödüller. Dünya üzerinde bir yılda üretilen film sayısı binlerle ölçülerken aradan sıyrılıp uluslararası planda bilinirlik kazanmak kolay değil. Festivaller ve ödüllendirmeler bu bağlamda önemli bir rol üstleniyor.

Ödül mekanizmaları ile festivallerin yarışmaları arasında önemli bir fark var. Ödüller genellikle sektörün kendini değerlendirmesi iken, yarışmalar farklı kesimlerden seçilmiş jüri üyelerinin tercihlerini yansıtır. Yıllık değerlendirmelerle festival ödüllerinin tanıtım değeri açısından yarıştığı söylenebilir. Özellikle ABD’nin en gösterişli ödül mekanizması Oscar’larla, Avrupa sinemalarına ağırlık vermesine karşın sinema dünyasının en önemli film festivali olarak kabul ettiği Cannes Festivali arasında böyle bir yarış vardır. Yarışın galipleri ise, nereden baktığınıza bağlı olarak değişir. Sanatsal değerlendirmeler açısından Cannes öne çıkarken, dünya film pazarına etkisi açısından Oscar’ların önemi tartışma götürmez.

Kapitalizmin pazarlama stratejilerinin en üst boyutta değerlendirildiği ABD’de Oscar’lara giden yolda önce ‘Altın Küre’ler, sonra meslek kuruluşlarının ödülleri belirlenir. Hepsinde, önce adaylar arasından kısa listeler açıklanır, ardından her dalda ödül kazananlar. Böylelikle Ocak’tan Mart’a uzanan bir sürede Oscar heyecanı -ve reklamı- diri tutulur. Avrupa’da ise her ülkenin kendi ödülleri açıklanır. Bunlar içinde, Britanya’nın BAFTA ödülleri, Fransa’nın Cesar ödülleri, İspanya’nın Goya Ödülleri, İtalya’nın David di Donatello ödülleri en tanınmış olanları. Hepsi de, kendi ülkelerinin Sinema Akademileri tarafından verilir. Tabi, bir de Avrupa Film Akademisi üyelerinin oyları ile belirlenen ‘Avrupa Film Ödülleri’ var.

Hepsi de sektör değerlendirmesi olan bu ödül mekanizmalarında sinema sektörünün farklı dallarında çalışanların oyları ile yılın en iyi yapımları ve sanatçıları değerlendirilir. Bizde bu tür bir değerlendirme olamadı. ‘Yeşilçam Ödülleri’ adıyla bir oluşum hayata geçirildiyse de uzun ömürlü olmadı. Nedeni sektörün ortak hareket etme kabiliyetindeki yetersizlik ve bir araya gelerek bir Sinema Akademisi’nin kurulamamış olması herhalde. Sinema alanında en uzun ömürlü ödüllendirmemiz SİYAD (Sinema Yazarları Derneği) Ödülleri oldu.

2024’ün ‘Altın Küre’leri

Oscar’lar yolunda ilk etap her yıl Ocak ayında dağıtılan Altın Küre’lerdir. Önceki yıllarda Hollywood Yabancı Basın Birliği........

© Birgün